Zo regel je je erfenis: 6 belangrijke punten op een rij

Katelijne van Barneveld is advocaat en voorzitter van de Vereniging Erfrecht Advocaten Nederland. Ze geeft antwoord op de vele vragen die de redactie regelmatig binnenkrijgt over de afwikkeling van een nalatenschap.

Wettelijke verdeling van de erfenis

De vraag die het meest vaak gesteld wordt, gaat over de wettelijke verdeling. Van Barneveld: "Als je niks hebt geregeld en stel je laat een vrouw en twee kinderen (broer en zus) achter, dan gaat alles naar de langstlevende/echtgenote. De langstlevende krijgt van rechtswege alle goederen van de nalatenschap. De voldoening van de schulden komt dan ook voor haar rekening". Toch hebben de kinderen ook recht op een deel van de erfenis. "Zij krijgen dan als erfgenaam van rechtswege elk een niet-opeisbare geldvordering op de langstlevende echtgenote van 1/3e deel van de waarde van de nalatenschap." Als ook de langstlevende overleden is kunnen de kinderen pas hun deel van de erfenis krijgen.

Schenken kan ook al voor je dood

Daarnaast kun je voor je dood dingen regelen zodat na je dood niet een groot deel naar de Belastingdienst gaat. Van Barneveld: "Dat heet estate-planning en is een duur woord voor het doorgeven van vermogen aan de volgende generatie op een zo goedkoop mogelijke manier, dus met het betalen van zo min mogelijk belasting. Daarvoor zijn veel fiscale constructies te bedenken". Je kunt bijvoorbeeld bij leven al ieder jaar een bedrag schenken aan kinderen en kleinkinderen. Voor kinderen geldt in 2018 een belastingvrij bedrag van 5363 euro. Kleinkinderen kunnen belastingvrij 2147 euro per jaar krijgen.

Kind onterven is lastig

Soms is de familiesituatie minder gelukkig en hebben ouders een reden om hun kind uit te willen sluiten van de erfenis. Dat is mogelijk, maar ook weer niet helemaal, legt Van Barneveld uit: "Een kind heeft altijd recht op zijn kindsdeel: de legitieme portie. Dat is de helft van zijn erfdeel bij het overlijden. Dus stel je hebt twee kinderen en eentje is onterfd, dan heeft hij recht op de helft van het derde deel (want 1/3de is voor de langstlevende)". Concreet: stel dat er 300.000 euro te erven is en de de overledene laat een vrouw en twee kinderen achter, dan heeft het kind recht op een bedrag van 50.000 euro. Overigens hebben onterfde kinderen recht op veel informatie hierover. "Wat ik merk is dat erfgenamen niet altijd bereid zijn die informatie vrijwillig te verstrekken, maar daar zijn ze wel toe verplicht."

Testament blijft altijd geldig

Radar kreeg ook een vraag binnen van Ed Wensel. Hij stelde in 1988 een testament op. Is dat document dertig jaar later nog geldig? "In het algemeen geldt dat de laatste akte geldig is. Als dat die uit 1988 is geldt hetgeen in die akte staat opgenomen nog steeds", zegt Van Barneveld. "Als die akte echter een testament is en uw daarin opgenomen wil niet meer overeenkomt met hoe u vandaag de dag zou willen dat uw nalatenschap wordt afgewikkeld, is het zaak naar de notaris terug te gaan".

Zelf opgemaakt testament niet geldig

Luisteraars van Radar op NPO Radio 1 laten ook weten vaak geen testament te hebben, omdat ze het opstellen ervan te duur vinden. Anita en Ingrid willen weten of een zelf opgesteld document rechtsgeldig is. "De wet zegt dat een Nederlands testament met notariële akte én dus bij de notaris moet worden opgemaakt om geldig te zijn. Een zelfgeschreven testament dat in een la wordt aangetroffen is niet geldig", verduidelijkt Van Barneveld. "Wel kennen we in Nederland ook de onderhandse uiterste wil. Die moet door overledene zijn geschreven, gedateerd en ondertekend zijn, waarna deze bij de notaris moet zijn gedeponeerd."

Codicil is ook een optie

Verder kunnen mensen zelf een codicil opstellen. Dit hoeft niet bij de notaris te worden gedeponeerd. "Dit is een document dat door de overledene geheel met de hand geschreven is, waar een datum op staat en dat ondertekend is. In dit stuk kunnen alleen kleren, lijfstoebehoren en lijfsieraden, bepaalde tot de inboedel behorende zaken en bepaalde boeken worden opgenomen. Het nadeel van een codicil is dat als iemand dit papiertje in de la vindt en het verscheurt of zoek maakt, omdat hij niet blij is met de inhoud, het bestaan ervan niet meer bewezen kan worden."

Reageren?

Dat kan onder dit artikel op de website van Radar of plaats een reactie op de Facebookpagina van Radar. Dit artikel en meer consumentennieuws in je mailbox? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief van Radar.