'Bewegen en leren gouden combinatie voor leerling, maar extra stappen nodig'

Werkwoorden uitbeelden of de tafels oefenen door kinderen naar getallen te laten rennen. Het zijn voorbeelden van wat genoemd wordt bewegend leren. "Iedereen zegt: het is iets dat we écht zouden moeten doen", zegt Meijer, die erop wijst dat het volgens de wetenschap goed is voor het leervermogen en de leerconcentratie. "Eigenlijk niemand is het ermee oneens, maar vervolgens komt er bij iedereen een 'ja maar'".

Ze somt de bezwaren op. Schoolleiders zeggen: ik zou wel heel graag willen, maar ik heb al zoveel op mijn bordje en ik heb geen structureel geld. Docenten zeggen dat ze heel graag willen, maar het programma is al overvol en bovendien is er een lerarentekort dus hebben ze het al extra druk. En uitgevers zeggen op hun beurt weer dat ze graag zouden willen, maar de ontwikkeltijd van methodes duurt lang en ze vragen zich af of er wel vraag is vanuit de scholen.

Aan de bak

"Eigenlijk moeten alle partijen een stap voorwaarts zetten", zegt Meijer, die brede ervaring heeft als toezichthouder, commissaris en voorzitter. "Om gezamenlijk te zorgen dat we dit vanaf het komende schooljaar gewoon veel meer en veel beter kunnen implementeren."

Het ministerie en de onderwijsinspectie zouden bijvoorbeeld óók moeten kijken naar de leermotivatie en leerconcentratie, zegt ze. Een andere aanbeveling luidt: bij de bouw van een nieuwe school, zo’n 150 per jaar, zou bewegend leren gelijk ‘gestimuleerd en gefaciliteerd’ moeten worden. Het lastige is: over onderwijshuisvesting gaan pakweg 600 gemeentes. Wat ze ook noemt: de kennis uit de wetenschap en bij pabo’s zou toepasbaar gemaakt moeten worden. Bovendien moeten educatieve uitgevers aan de bak.

Omgooien

Zo moet het aanbod aan lesmateriaal voor bewegend onderwijs groeien. Uitgeverij Malmberg heeft al wel aanbod, maar alleen nog voor de lagere klassen. En dat is bewust, legt directeur-uitgever John Nouwens uit. Het is een eerste stap, en bij de jongere klassen is de noodzaak hoger. Kinderen zitten in een andere fase van hun cognitieve ontwikkeling, zijn sowieso motorisch nog aan het ontwikkelen en kunnen niet zo goed stilzitten. In een keer alle methodes omgooien kost te veel tijd, zegt hij.

Maar, ze doen er dus al wel wat mee. Door welke uitgangspunten laat hij zich leiden? "Wij zeggen: we moeten de leerkracht ondersteunen. Het moet geen extra tijd kosten of van bovenaf opgelegd worden. Je moet het echt integraal onderdeel van de lesmethode maken. Dus wat wij veel doen is oefeningen bedenken die je kunt doen in plaats van een opdracht uit het werkboek of van de tablet."

Onofficieel maar gedreven

Hij somt op: werkwoorden uitbeelden, of een getallenlijn maken. Een mooi voorbeeld vindt hij de tafels oefenen door middel van een ren je rot-spel. "Dan dwing je kinderen eigenlijk om niet na te denken en meteen te rennen naar het goede antwoord." Hij benadrukt wel: dit werkt alleen goed voor het automatiseren. Als je dit doet terwijl ze de tafels aan het leren zijn, leid je ze enorm af. Het gaat nadrukkelijk om het bieden alternatieven, want leraren kunnen niet altijd naar buiten. "Als een leerkracht de tijd heeft, kan hij die pakken."

Meijer is afgelopen december bij Spraakmakers uitgeroepen tot 'minister van Oplossingen'. Deze onofficiële maar gedreven 'minister' zoekt bij acute maatschappelijke problemen naar concrete oplossingen. Basisschoolleerlingen aan het bewegen krijgen is een van haar speerpunten. "Als iedereen een stap vooruit zet, hoop ik we niet hoeven te wachten tot 2023."