Binnenland
NOS

Liberale partijen VVD en D66 laten links en confessioneel ver achter zich

foto: ANPfoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Liberale partijen VVD en D66 laten links en confessioneel ver achter zich

De VVD is zoals verwacht de grootste partij, D66 wint meer dan voorspeld, links lijkt opnieuw geen factor van betekenis in een nieuw te vormen kabinet en er komen weer meer partijen bij in de Kamer. Kort gezegd zijn dat de belangrijkste conclusies die je kunt verbinden aan de exitpolls van de Tweede Kamerverkiezingen.

Rutte en Kaag

Het is uniek dat Mark Rutte voor de vierde keer achter elkaar zijn partij naar verkiezingswinst geleid heeft. Rutte is op weg om de langstzittende premier ooit te worden.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Weinigen zullen echter voorzien hebben dat D66 onder Sigrid Kaag relatief zo dicht achter de VVD zou eindigen. Als de partij inderdaad 27 zetels haalt, betekent dat de beste uitslag ooit voor D66. Uit kiezersonderzoek van Ipsos blijkt D66 vooral veel stemmen te hebben gewonnen van linkse concurrenten. 25 procent van de mensen die vorige keer op GroenLinks stemden, koos nu D66. Datzelfde geldt voor 21 procent van de mensen die in 2017 op de PvdA stemden.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Links en CDA slinken

Daarmee zijn de linkse partijen de hofleverancier van de verkiezingswinst van D66. De decimatie van de klassieke linkse partijen zet mede daarom door. In 2006 behaalden PvdA, SP en GroenLinks bij elkaar nog 65 zetels. Daar zijn er nu nog maar 25 van over.

Naast de linkse partijen is het CDA een van belangrijkste verliezers. Lijsttrekker Wopke Hoekstra werd tijdens de campagne geen moment een concurrent voor Mark Rutte voor het premierschap. De partij verloor 13 procent van zijn kiezers aan de VVD en 7 procent aan D66.

Toch is regeringsdeelname van het CDA zeker niet uitgesloten. De huidige coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zou getalsmatig zo doorkunnen. Sterker nog, die eerste drie zouden de ChristenUnie kunnen laten vallen en hebben dan nog een meerderheid van 77 zetels, ondanks het verlies van het CDA. Dat levert echter geen meerderheid op in de Eerste Kamer, dus het is goed mogelijk dat een extra partij in het kabinet toch wenselijk geacht wordt.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Uiterst rechts electoraat stabiel

Opvallend is ook de uitslag op de uiterste rechterflank van het politieke spectrum. Forum voor Democratie verloor in de peilingen de laatste maanden flink vanwege rellen over antisemitisme en racisme, maar verviervoudigt toch het aantal zetels dat het vier jaar geleden haalde. De partij van Thierry Baudet gaat van twee naar acht zetels, afgaand op de exitpolls. De partij profileerde zich als enige in de campagne als tegenstander van het complete coronabeleid van het kabinet.

Ook nieuwkomer JA21, gevormd door voormalige FVD-leden, wint. Het lijkt de Kamer met drie zetels te betreden.

Nieuwkomers

JA21 is niet de enige nieuwe partij in de Kamer. Ook het Europa-georïenteerde Volt komt de Kamer in, met drie zetels zoals het er nu naar uitziet. Datzelfde geldt voor Bij1 van Sylvana Simons en de BoerBurgerPartij. Zij krijgen naar verwachting beiden één zetel.

Houden ze die ook als de stemmen daadwerkelijk geteld zijn, dan is dat weer een nieuwe mijpaal wat betreft politieke fragmentatie. Er zouden dan zeventien partijen vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.

Ster advertentie
Ster advertentie