Matthew stopte zijn euthanasietraject ondanks psychisch lijden: 'Kan het beter verdragen'

Matthew lijdt sinds vijf jaar aan een zeldzame vorm van OCD. Waar wij zonder er erg in te hebben ademhalen, slikken en met onze ogen knipperen, gaat dat bij hem bewust. Daar komt en extreme angst bij kijken, vertelt Matthew: "Je denkt dat als je dat niet aanstuurt bij ademen, dat je stopt met ademen."

Afzien van euthanasietraject

De eerste paar jaar nam dit het leven van Matthew volledig over. "Ik kon niks anders dan in mijn bed liggen en huilen. (...) Langzamerhand ga je ermee leren leven." Zo kon Matthew een deel van zijn leven weer opbouwen en studeert hij inmiddels. Maar: "Het leed is nog net zo extreem als die dagen dat ik alleen in m'n kamer zat te huilen. Ik heb net zoveel last als toen, maar kan het beter verdragen."

Matthew probeert van alles om zijn lijden te verlichten. De behandelingen geven hem houvast, maar, "zelfs toen ik behandelingen had, had ik suïcide gedachtes. Ik wilde niet dood maar ik had zoveel last dat ik de dag niet doormaakte." Op het moment dat artsen en psychiaters hem niet meer weten te helpen, verdwijnt de houvast van Matthew, en belandt hij uiteindelijk na een suïcidepoging in een euthanasietraject.

Maar Matthew beëindigde dat euthanasietraject op een gegeven moment. "Ik heb nooit dood gewild, maar ik had het idee dat ik het niet meer trok. Je hebt aan de ene kant de klachten die heel zwaar wegen en aan de andere kant de dingen waarvoor je het nog doet." Een tijd lang wogen de klachten zwaarder dan waar Matthew voor leefde. "De klachten kon ik niet verminderen, maar toen dacht ik, misschien kan ik wat vinden dat het waar ik voor leef wat zwaarder zou gaan wegen." Zo kwam Matthew bij zijn studie psychologie terecht. "Als ik zelf de klinische psychologie in ga, (...) ben ik ervaringsdeskundige en deskundige."

'Media: denk aan de context'

Dat iemand afziet van euthanasie komt vaker voor dan men misschien denkt. Sisco van Veen is psychiater en gepromoveerd op euthanasie bij psychisch lijden. Hij vertelt dat bij één op de tien mensen die een euthanasietraject ingaan, eindigt in euthanasie. "Negen van de tien dus niet. En van die tien, daarvan trekken drie mensen hun verzoek in. Of zetten het stop en vinden dan dus wel een weg naar herstel."

Deze cijfers komen alleen niet zo voor in de media. Daar moet volgens Van Veen verandering in komen: "Alles mag verteld worden in Nederland. Maar zoals veel dingen in de media: denk aan de context. Denk aan de cijfers. (...) Ik zou dat wel terug willen zien in de media. Dat er mensen zijn die de hoop weer terugvinden."

Eenzijdig beeld over euthanasietraject

Het valt Van Veen op dat het in Nederland vaak gaat over euthanasie. Sinds het najaar vorige jaar zag hij een enorme toename van verhalen in de media die gaan over mensen die ernstig psychisch lijden en in een euthanasietraject geraken. Dat was vaak een eenzijdig beeld, waarin de verhalen zich focusten op mensen die een euthanasiewens hadden, maar in eerste instantie geen psychiater konden vinden om hen te begeleiden, bijvoorbeeld.

Van Veen en zijn collega's maken zich hierover zorgen. Aan de ene kant omdat op deze manier het maatschappelijke gesprek in de volle breedte over euthanasie niet gevoerd kan worden. Daarnaast: als het zo doorgaat blijven andere verhalen, zoals die van Matthew, onderbelicht. Terwijl het belangrijk is dat ook die verhalen worden verteld. "Als we constant verhalen delen waar de uitweg de dood is, en als mensen worstelen met doodsgedachten, kan dat hopelozer maken", aldus Van Veen. Dat, terwijl het houden van hoop zo belangrijk is, benadrukt Matthew: "Als je geen hoop meer hebt, dan heb je niks meer."

Verhalen over psychische klachten blijven delen

Het verhaal van Matthew levert mooie, maar ook negatieve reacties op. Van Veen: "Dit is een voorbeeld van het onbegrip dat bestaat rondom psychische klachten. Je kan het niet zien. (...) Dat is deel van het onbegrip waar we aan moeten blijven werken. We moeten verhalen blijven delen over psychische klachten. Maar ook de hoopvolle kant ervan."