Middel X doodt, maar is het wel humaan?

"2 gram los je op in 50 ml water, dan drink je het op en binnen twintig minuten raak je in coma. Daarna overlijdt je en dat komt omdat dit middel je bloeddruk in een keer héél hard naar beneden laat gaan. Er zit eigenlijk maar één naar ding aan vast, en dat is dat je er hoofdpijn van kan krijgen." Zo omschreef Gert Rebergen, oprichter van de Coöperatie Laatste Wil, het nemen van Middel X tegen Nieuwsuur in 2017. Maar dit blijkt niet altijd het geval.

De CLW houdt via zogenoemde meldingsbrieven bij hoe sterfgevallen door Middel X verliepen. 34 mensen vulden de brief op de website in, waarin ze beschrijven hoe de dood met Middel X verlopen is.

"Mensen weten niet wat doodgaan is"

"In alle gevallen, op misschien één na, kan je zeggen dat het overlijden vredig was", vertelt Jos van Wijk, bestuurslid van de CLW, over de ontvangen meldingsbrieven. "In één geval was er een oudere man, die greep wat naar z’n riem om zijn broek, alsof die knelde. En dat vonden die mensen geen prettig gezicht. Dus dan kan je zeggen, nou dat is niet echt waardig."

Hij stelt dat veel dingen die mensen beschrijven als inhumaan of onwaardig, niets met Middel X te maken hebben. Zo sprak hij een vrouw die de ervaring van iemand die het middel in haar bijzijn innam helemaal niet prettig vond, omdat diegene ging rochelen en reutelen in coma voor dat diegene overleed. "Hoe mooi wil je het hebben", zei Van Wijk tegen de vrouw. "Binnen een uur is een gezond persoon overleden. Dit is echt de manier waarop het gaat." Het bestuurslid stelt: “Mensen weten niet wat doodgaan is."

Meer dan hoofdpijn

"Voor mij is een humane dood zoals ik dat zie bij een euthanasie", vertelt Karen van den Hondel. Zij is fulltime forensisch arts bij GGD Amsterdam en tevens coördinator van de afdeling. Daarnaast is ze een van de dokters die euthanasie geeft aan mensen, waarbij de eigen dokter dat niet kan of wil. Ze heeft sinds 2017 ongeveer 60 à 70 keer euthanasie uitgevoerd.

"Een euthanasie is weloverwogen, dat is voorbereid, dat is uitgebreid besproken", vertelt Van den Hondel. Ook het overlijden zelf moet humaan zijn. "De meeste mensen zijn met familie, met geliefden. Die liggen op bed en die zijn relatief rustig omdat ze zeker weten dat ze overlijden. Dat vind ik ook een hele belangrijke, dat ze ook zeker weten dat dat op een snelle, pijnloze, rustige manier gaat."

Anno 2024 hebben minstens 172 mensen een zelfdodingspoeder genomen, en het blijkt niet altijd zo te gaan als Rebergen of Van Wijk het omschrijven. Uit een onderzoek naar zelfdoding met Middel X, mede gedaan door Van den Hondel, blijkt dat bij sterfgevallen door Middel X er 22% van de gevallen naasten aanwezig waren. Een groot deel stierf dus alleen. Daarnaast ziet Van den Hondel dat er bij het nemen van het middel meer dingen aan vastzitten dan alleen maar hoofdpijn.

"Ik heb natuurlijk niet al die suïcides zelf gezien, maar ik heb wel de verslagen gelezen, en dan zie je toch dat een groot deel niet op bed aangetroffen wordt, en ook niet op een rustige houding. Wat we zien is dat mensen soms in de badkamer liggen, in de woonkamer liggen of overal gebraakt hebben. Er zitten zeker gevallen bij waar mensen wel rustig op bed lagen, maar lang niet allemaal."

Spijt

Uit het onderzoek bleek ook dat 10% van de mensen die stierf door Middel X uiteindelijk in het ziekenhuis overleed. "De beschrijvingen die daarbij zijn, zijn mensen die het opeens heel warm kregen, misselijkheid, braken, hartkloppingen en/of extreem beroerd worden. Er zaten ook mensen bij die spijt hadden dat ze het ingenomen hadden." Een van die mensen was de 28-jarige Marjolein. Zij belandde in de ambulance, waar ze in paniek aan de verpleegkunde vroeg: "Ga ik nu dood? Ik wil niet dood". De forensisch arts heeft haar conclusie getrokken: sterven door Middel X is zeker niet altijd humaan.

In aflevering 5 'Het recept' van de Argos-podcast Dolle Mina’s van de dood gaat het over wat middel X nou precies doet. Is het een garantie voor een humane dood of een recept voor een onwaardig sterven? En wat is een humane dood überhaupt?

Denkt u zelf aan zelfmoord of maakt u zich zorgen om iemand anders? Dan kunt u terecht bij 113.nl