Het verhaal achter het Nationaal Monument op de Dam

Ontstaan

Tijdens de oorlog werd er al bedacht dat er een monument in Amsterdam op de Dam moest komen. In 1945 is er toen in eerste instantie een boom geplant. Twee jaar later in 1947 is er een tijdelijk monument neergezet: een halfronde bakstenen muur met 11 urnen van de 11 provincies er in. De urnen waren gevuld met historische grond, grond van bijzondere plekken uit de oorlog.

Ondertussen werd er hard aan het nieuwe, huidige, monument gewerkt. In 1950 werd er een 12e urn toegevoegd met daarin aarde uit Nederlands-Indië. Hier kwam alleen veel kritiek op. Het monument was er volgens veel mensen om de Tweede Wereldoorlog in Nederland te herdenken.

Daarnaast vroegen mensen zich af of dat je wel zomaar grond uit Nederlands-Indië kon halen? Dit werd namelijk gezien als een koloniale daad.

Huidig monument

Op 4 mei 1956 werd het huidige monument onthuld door koningin Juliana. Een beeldengroep op een 22 meter hoge pylon van travertijn, voor een half ovalen muur waar de urnen in werden geplaatst. Dat laatste was opmerkelijk, omdat het aanvankelijk de bedoeling was geweest de aarde uit de urnen onder het definitieve monument te storten. Zo zou het nationaal symbool letterlijk op Nederlandse grond komen te staan.

Omdat de urnen echter zo'n belangrijk onderdeel waren geweest van het tijdelijke monument, vond men het ongepast om deze zomaar 'leeg te gooien'. Daarom werd er besloten om de urnen achter zegelstenen met de provinciewapens te zetten. Van de veertien nissen werden er maar twaalf gevuld: plannen om uit ook de overzeese gebiedsdelen Suriname en de Antillen aarde te halen, kwamen nooit van de grond. Ook een ingezonden suggestie om ook een urn met zeewater te vullen voor marine en koopvaardij haalde het niet.