Gemeente Utrecht en Collectief Kapitaal starten crowdfunding voor mensen in bijstand

Collectief Kapitaal is een burgerbeweging met meer dan 4000 leden door heel Nederland, legt oprichter Denise Harleman uit: "Wij strijden voor de mogelijkheid voor ieder mens in Nederland om een waardig bestaan op te bouwen. En daartoe doorbreken wij eigenlijk structuren van ongelijkheid. En één van de dingen die we daarvoor doen is kapitaal inzamelen en herverdelen onder mensen die onder het bestaansminimum leven."

Dat zijn bijvoorbeeld mensen die deeltijd werken met wisselende inkomsten iedere maand. Zij mogen niet méér verdienen dan de bijstandsuitkering. Dat beperkt hen dus enorm in wat zij naast de uitkering mogen bijverdienen. Stel dat iemand bijvoorbeeld meer verdient in een maand dan toegestaan is, dan wordt dat de maand erop op het bedrag ingehouden. Dat zorgt ervoor dat mensen zo'n maand dan niet altijd rond kunnen komen. Bovendien geeft dit (financiële) stress wat weer veroorzaakt dat de stap naar werk moeilijker wordt.

Wantrouwende houding in wet

In de gemeente Utrecht ziet wethouder Linda Voortman inderdaad dat mensen juist door de Participatiewet verstrikt raken, terwijl deze wet tot doel heeft dat meer mensen werk vinden, ook mensen met een arbeidsbeperking. Voortman: "We hebben het erover dat we willen dat werken loont, over bestaanszekerheid. (...) Maar het systeem zoals het nu in elkaar zit, maakt het juist heel ingewikkeld. Dat heeft ook te maken met de wantrouwende houding die in de wet zit."

In de wet staat expliciet omschreven dat gemeenten zich niet zomaar inkomenspolitiek mogen bedrijven. Daarom is de campagne met Collectief Kapitaal wél een oplossing. Het doel is om 100 duizend euro op te halen en dat te verdelen onder 100 Utrechters die in de bijstand zitten en deels aan het werk zijn. Die duizend euro per persoon wordt dan als het ware een tegoed.

Bijverdienen naast bijstand

Nu zit het namelijk zo dat als iemand geld wil verdienen naast de bijstand daarin wordt beperkt. Saskia Brandewijn zit in de bijstand en vertelt dat de stap om deeltijd te gaan werken wanneer je een uitkering hebt, moeilijker wordt: "Juist vanuit deeltijd is dat heel lastig omdat je niet zeker weet wat er allemaal op je afkomt." Brandewijn krijgt maandelijks 1243 euro op haar rekening gestort. Op het moment dat zij naast dit bedrag iets verdient, is het elke maand weer anders wat er vervolgens wordt ingehouden op haar uitkering. "Het willen werken en het kunnen werken zijn helaas twee verschillende dingen in dit geval", aldus Brandewijn.

Met het initiatief van Collectief Kapitaal en de gemeente Utrecht worden de verrekeningen die aan het einde van de maand anders zouden plaatsvinden, niet verrekend. Kortom, als iemand in een maand wordt gekort door het bijverdienen, krijgt die vanuit dit tegoed dat gekorte bedrag terug. Volgens Brandewijn kan dit precies de rust bieden voor mensen die anders in financiële stress belanden.

Waardig bestaan

Harleman: "Ik denk dat het belangrijk is dat we ons realiseren dat de bijstand bedoeld is voor situaties waarin mensen terechtkomen waarin het leven een hele onverwachte, vaak ook nare, wending heeft genomen. En ook op die moment moeten mensen de mogelijkheid behouden om een waardig bestaan op te kunnen bouwen. Daar is, naar mijn idee, onvoldoende aandacht voor geweest in de uitwerking van de Participatiewet."