Vertrouwen in Nederlandse politiek is 'behoorlijk' laag: 'Samenwerking in kabinet is slecht'

Rond de verkiezingen van november 2023 steeg het vertrouwen een beetje, maar sindsdien is het weer "behoorlijk laag", vertelt Van Oudenhoven. "Kritisch zijn op de Tweede Kamer of de regering is niet slecht, dat houdt de boel scherp. Maar als het te lang aanhoudt en laag blijft, kan dat de legitimiteit van de politiek ondergraven."

Geopolitieke spanningen

Met de grote maatschappelijke veranderingen die plaatsvinden en de uitdagingen waar het kabinet voor staat, is er draagvlak nodig, onderstreept Van Oudenhoven. "We hebben op dit moment te maken met geopolitieke spanningen. Het zal in het kabinet lastig worden om tot overeenstemming te komen over wat er gedaan moet worden."

Zo moet er geld voor Defensie vrij worden gemaakt, maar weet men niet waar dat vandaan moet komen. Gaat dat ten koste van het budget voor de woningmarkt of onderwijs? Dat zijn vragen waar burgers mee zitten, aldus Van Oudenhoven.

Praktisch opgeleiden

Mensen met een praktische opleiding hebben doorgaans minder vertrouwen in de politiek. "Ze voelen zich minder gerepresenteerd. Die typische problemen worden minder geadresseerd door de politiek en ze zijn vaker afhankelijk van overheidssteun. Dat betekent dat ze ook meer merken van het gedrag van de overheid", verklaart de directeur van het SCP.

Theoretisch opgeleiden

Bij theoretisch opgeleiden valt het op dat het kabinet "niet levert", vertelt Van Oudenhoven. "De samenwerking is slecht in het kabinet en dat heeft geen vertrouwen dat de goede dingen gebeuren." Ook zouden problemen, zoals de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen, "onvoldoende" worden opgelost. Daarnaast twijfelen mensen ook aan de "competenties van de leden van het kabinet."

Gemeenten

In het onderzoek van SCP gaf één op de tien het moeilijk te vinden om zich te redden in Nederland. Naast financiën zou dat komen door andere aspecten van het leven, zoals gezondheid, het sociale netwerk, kennis van digitalisering en zelfvertrouwen. De ondersteuning daarvoor vinden mensen meestal in hun eigen regio, maar op het budget van de gemeenten wordt juist gekort. "Mensen met de kleinste portemonnee en hulpbronnen moeten daar niet onder lijden", stelt Van Oudenhoven.

Problemen oplossen

Hoe kan dat vertrouwen weer teruggewonnen worden? "We moeten realistisch zijn en de overheid moet uitleggen wat ze van haar burgers verwacht", denkt Van Oudenhoven. Daarnaast zouden we het belang van gemeenschap onderschatten volgens de directeur van het SCP. "Je kunt samen heel veel problemen oplossen. De overheid moet nadenken hoe ze dat faciliteren."