Feit of fictie: slecht slapen voor een wedstrijd maakt niet veel uit

Sifan Hassan heeft het wereldrecord op de 10.000 meter op haar naam geschreven. En dat terwijl ze de nacht daarvoor helemaal niet goed had geslapen. Niet zo gek, zeggen experts, want een nacht slecht slapen voor een wedstrijd maakt helemaal niet veel uit.

"De laatste nacht voor een wedstrijd is niet zo heel belangrijk, dat vinden heel veel sporters. Het is meer wat je daarvoor hebt gedaan, aan rust", zei Jos Hermens, sportmanager en out-atleet gisteren in Op1. Hij was gisteren te gast in de talkshow met atleet Hassan.

'Echte effecten pas op lange termijn'

"Dat maakt inderdaad niet zo heel veel uit", zegt Arne Nieuwenhuys, onderzoeker bij de Universiteit van Auckland, Nieuw-Zeeland. Hij onderzocht samen met NOC*NSF tussen 2012 en 2016, in aanloop naar de Olympische Spelen in Rio de Janeiro, de slaap van zo'n 10-100 Nederlandse topsporters.

"Als je dat heel fijnmazig meet, zie je wel dat mensen bijvoorbeeld meer moeite hebben met het vasthouden van hun aandacht als ze een keer wat minder slapen, maar de echte effecten van slaaptekort zijn meer op lange termijn", zegt Nieuwenhuys.

Slecht slapen is onvermijdelijk

Ook oud-atleet Kamiel Maase herkent dat. Maase is Nederlands recordhouder op de 10.000 meter bij de mannen. Hij sliep ook wel eens slecht voor een belangrijke wedstrijd. "Dat is natuurlijk bijna onvermijdelijk", zegt Maase. "Je leeft er lang naar toe en dat brengt gezonde spanning met zich mee. Dat kan ervoor zorgen dat je minder slaapt, maar doorgaans is dat helemaal geen problemen."

Wel kun je dus na één slechte nacht moeilijker je aandacht erbij houden. "En daarnaast zul je emotioneel vaak wat instabieler zijn en een groter gevoel van vermoeidheid ervaren", zegt Arne Nieuwenhuys.

'De Tour win je in bed'

"De Tour win je in bed", zei Joop Zoetemelk in 1980. Verschilt het dan nog per sport hoeveel last je hebt van een slechte nacht? "Ik denk dat bij wielrennen slaap vooral belangrijk is omdat zo'n Tour lang duurt", zegt Arne Nieuwenhuys. Toch zijn er wel sporten waar je meer last ervaart. "Maar ik zit eerder te denken aan sporten waarbij de aandachtscomponent belangrijk is, turnen bijvoorbeeld. Daar is de oog-handcoördinatie heel nauw en moet je echt precies op het goede moment de goede beweging maken", zegt Nieuwenhuys.

Het lijkt dus logischer dat je eerder problemen ervaart na een slechte nacht als turner, dan als marathonloper. "Bij hardlopen of fietsen is de beweging en vaardigheid iets meer automatischer", zegt Nieuwenhuys.

Goed nieuws voor Olympische sporters

Al met al zal één brakke nacht je niet weerhouden van die gouden plak, bewijst ook Sifan Hassan. Goed nieuws dus voor alle sporters die deze zomer naar Tokyo reizen voor de Olympische Spelen.

Al blijft het belangrijk om goed op je slaap te letten, zegt oud-atleet Kamiel Maase: "De laatste twee uur voor je gaat slapen lekker je telefoon wegleggen en rustig een boekje lezen." En als je dan die dag voor de finale wat minder slaapt? "Helemaal geen probleem. Gewoon opstaan, je ding doen en die medaille pakken!"