Merendeel meisjes maakt online seksueel misbruik mee: 'Stop victim blaming!'

Fonds Slachtofferhulp is in samenwerking met IPSOS een onderzoek gestart over online seksueel geweld onder jongeren tussen de 12 en 25 jaar. De volledige cijfers zullen in mei gepubliceerd worden. Franse deelt alvast een deel van de cijfers onder voorbehoud. "We zien dat het over gigantische aantallen gaat."

Aantallen

Zo hebben in het afgelopen jaar tussen de 700 en 800 duizend jongeren tussen de 12 en 25 jaar online seksueel misbruik meegemaakt. In de leeftijdscategorie 12 tot 15 jaar gaat het om 160 tot 190 duizend kinderen. Van de 16- tot 20-jarigen ligt het aantal tussen de 270 en 340 duizend jongeren en bij de 21- tot 25-jarigen tussen de 240 tot 310 duizend jongeren.

De cijfers wijzen uit dat 38 procent van de jongens en maar liefst 60 procent van alle meisjes ooit online seksueel misbruik meemaakt.

Volgens Franse is er heel lang gesproken over het 'topje van de ijsberg'. Doordat jongeren er lastig over vertellen en niet zomaar met hulpdiensten in aanraking komen, was het lang onduidelijk hoe hoog die cijfers waren. "En dat is iets waar we als samenleving op moeten anticiperen", stelt Franse.

Te veel verantwoordelijkheid

Op inititief van en in samenwerking met onder andere nationaal expertisecentrum Offlimits is er onderzoek gedaan naar de Nederlandse en Europese wet- en regelgeving rondom online seksueel misbruik. "Het blijkt dat er te veel verantwoordelijkheid bij sociale platformen gelegd wordt", aldus Franse.

Ze vertelt dat het probleem niet is dat er onvoldoende wet- en regelgeving is, maar dat er onvoldoende toezicht wordt gehouden. Hierdoor moeten platforms een verantwoordelijkheid dragen die zij niet kunnen dragen. "Dan kan je de juiste wetgeving op zijn plek hebben, maar dat is dan gedoemd te mislukken."

Victim blaming

Vragen als: waarom heb je die foto geplaatst? Hoe kon jij die persoon vertrouwen? Waarom ben je zo laat naar huis gefietst? Je had toch al meerdere dates met deze persoon gehad? "Dat is allemaal victim blaming", zegt Franse. Volgens haar is dit de kern van het probleem. "Zo geef je daders een vrijbrief."

Ook zorgt het ervoor dat een open gesprek over online seksueel misbruik tegengehouden wordt. Franse stelt dat het namelijk impliceert dat het slachtoffer de verantwoordelijkheid voor zelfbescherming draagt. En dat gevoel brengt een hoop schaamte teweeg.

Maak ruimte!

"Begin met kinderen te praten en met naar hen te luisteren", zegt Fatihya Abdi, gemeenteraadslid namens de PvdA in Amsterdam. Zij sprak meerdere slachtoffers en ondervond dat veel kinderen er wel over willen praten, maar er geen juist adres voor lijken te vinden. Ook ziet zij dat ouders graag willen helpen, maar toch vaak met het onderwerp worstelen.

Abdi vindt dat er daarom een anoniem en laagdrempelig meldpunt moet zijn waar kinderen om advies kunnen vragen, maar waardoor ook beelden offline gehaald kunnen worden. "Zolang beelden blijven circuleren, blijft misbruik voortduren in het oog van het kind."

Abdi benoemt dat ouders best het gesprek aan mogen gaan met hun kind. "Niet alleen als het misgaat en dan vervolgens alles online gelijk verbieden", zegt het gemeenteraadslid. "Geef juist grenzen en handvatten. Voorlichting is cruciaal."