Hoe halen we de schaamte weg bij slachtoffers van seksueel geweld?

Pélicots ex-man heeft de maximale straf van 20 jaar opgelegd gekregen en de overige 50 daders hebben uiteenlopende straffen gehoord, maar allen zijn schuldig bevonden. In de rechtszaak waren de gruwelijkheden te horen die Pélicot moest doorstaan. Zo werd ze gedrogeerd, om vervolgens door haar man verkracht te worden, maar ook ndoigde haar ex-man andere mannen uit om hetzelfde te doen. Pélicots ex-man documenteerde het allemaal en bewaarde het op zijn computer in een mapje getiteld 'misbruik'.

Schaamte voorbij

Het doel van Pélicot was om het gesprek rondom seksueel geweld te veranderen. Het is tijd om de schaamte weg te halen bij het slachtoffer en bij de dader neer te leggen, stelt Pélicot. Bouwman, zelf ook slachtoffer, kan "niet goed uitdrukken hoe belangrijk het is dat je iemand die iets vergelijkbaars heeft meegemaakt als jij, die ineens op zo'n manier te zien is en op zo'n manier praat."

Volgens Bouwman heeft Pélicots veel impact gehad, wat helpt tegen de schaamte die slachtoffers vaak voelen om bepaalde stappen te zetten. Uit onderzoek blijkt dat tussen één op de tien en één op de twintig vrouwen slachtoffer wordt van seksueel geweld. Het gesprek hierover moet dus anders, vindt ook Bouwman.

'Misbruik is onderdeel van onze cultuur'

Pélicot besloot de namen en functies van haar daders bekend te maken. "Ik denk dat dat zeker helpt", zegt Bouwman. "Misbruik is echt onderdeel van onze cultuur. Het gebeurt gewoon heel veel. Er zijn dus heel veel mensen slachtoffer van, maar er zijn ook heel veel mensen dader van. En dat zijn mensen die wij ook allemaal kennen." Tegelijkertijd willen mensen er liever over praten, juist omdat ze liever niet aan dat soort elementen aan seksueel misbruik denkt, meent Bouwman.

Behandelingen

Slachtoffers van seksueel geweld komen op een ellenlange wachtlijst voor een behandeling te staan, weet Bouwman. "Dat zijn de behandelingen die de laatste jaren echt zijn wegbezuinigd", meldt Bouwman, die zelf ook drie jaar op een wachtlijst stond.

Naast dat de wachttijd zo lang is, moeten we het ook hebben over "wat er aan de oorsprong ligt van die problematiek." Behandeling is ook een vorm van gerechtigheid, vindt Bouwman. En ook dat helpt tegen de schaamte die slachtoffers ervaren.

Nieuwe wet

In Nederland is er een nieuwe wet aangenomen, waardoor er geen verjaringstermijn meer is voor ernstige zedenmisdrijven. Maar ook dat zal niet alle slachtoffers helpen. "Het rechtssysteem werkt zo dat zonder sluitend bewijs iemand niet veroordeeld kan worden. En dat is heel goed. Ik zou het niet goed vinden als we naar een rechtssysteem gaan waarin iemand veroordeeld kan worden op basis van verhalen alleen", reageert Bouwman.

De kans dat een dader veroordeeld wordt is ook heel klein als er geen "sluitend bewijs" is. "Uit onderzoek blijkt dat de meeste slachtoffers helemaal niet op zoek zijn naar dat diegene gestraft wordt of dat je geld krijgt, maar dat je erkenning krijgt", voegt Bouwman daaraan toe.

Daders helpen

Daders moeten daarom om ook "gehoord en geholpen" worden, om zo te voorkomen dat misbruik onderdeel blijft van onze cultuur, aldus Bouwman. "Als je onder ogen komt dat dit iets is wat heel veel mensen doen, dat dit gevoelens zijn waar heel veel mensen mee worstelen, dat het ook in onze maatschappij zit, dan moet er echt wel meer gebeuren."