Proactieve houding nodig bij opsporingsdiensten om mensenhandel tegen te gaan

De opsporingsdiensten bestaan uit verschillende instanties: de politie, de arbeidsinspectie en de Koninklijke Marechaussee. "Er komt een heel palet van signalen binnen bij de diensten." De opvolging van die signalen is voor iedere instantie verschillend, alle diensten kunnen verschillende dingen doen om mensenhandel beter aan te pakken.

Aanpak

De Nationaal rapporteur ziet dat bij de politie het belangrijk is dat ook de niet-specialisten op mensenhandel bewust zijn van de signalen van mensenhandel en die signalen doorgeven aan de specialisten binnen de politie. "Dus als er een drugsrunner wordt gepakt, dan kan het zijn dat die in een netwerk zit van mensenhandel. Dan is het belangrijk dat alle politiediensten, dus ook degene achter de balie of de wijkagent, daar alert op zijn en die signalen doorsturen."

Bij de arbeidsinspectie is het belangrijk dat ze vooral eerder opsporingshandelingen gaan verrichten. Volgens Rijken wordt er niet proactief genoeg gekeken bij bedrijven. "Die handelingen zijn belangrijk om bewijs te verzamelen."

Bij de Koninklijke Marechaussee is verwarring over wat hun taak is ten aanzien van mensenhandel. Bij luchthavens hebben zij de taak om mensenhandel te herkennen. Op sommige luchthavens wordt er goed geobserveerd, maar op andere luchthavens sturen ze de incidenten door naar de politie.

Proactieve houding

Mensenhandel is een breed begrip, het onderscheid met mensensmokkel is soms diffuus. Smokkel is mensen illegaal de grens overbrengen, handel gaat over het gebruikmaken van dwang om iemand uit te buiten. "Wat we hebben gezien in de signalen, is dat er vaak sprake is van dwang, geweld en het gebruik of bezit van wapens. Ook wordt er misbruik gemaakt van de kwetsbaarheid van mensen." Deze vormen van dwang komen bij de verschillende opsporingsdiensten op variërende manieren voor. Zo kan de Marechaussee alert zijn op mensen die niet weten waar ze naar toe gaan omdat de reis door anderen is geregeld en kan de arbeidsinspectie zich richten op signalen van slechte huisvesting.

Het allerbelangrijkste is dat de diensten een proactieve houding aannemen wanneer ze een melding binnenkrijgen, benoemt Rijken. Als voorbeeld noemt ze dat er bijvoorbeeld gekeken moet worden of er met het slachtoffer en diens omgeving gesproken kan worden, zodat eigenaardigheden aan het licht komen. Hoewel er personeelstekorten zijn in de sectoren waar de opsporingsdiensten onder vallen, denkt Rijken dat de politie en de arbeidsinspectie deze proactieve houding kunnen doorvoeren zonder extra druk op de organisatie te leggen. "Bij de arbeidsinspectie is onlangs een uitbreiding van rechercheurs geweest en bij de politie moet dit breed bekend zijn om zo de specialistische diensten te ontlasten." Als de Koninklijke Marechaussee een uitgebreidere taakstelling wil, moeten daar de middelen voor komen, aldus de Nationaal Rapporteur.