'Volgende #MeToo-campagne moet gaan over reactie maatschappij op misbruik'

Dat zeggen klinisch psycholoog Iva Bicanic en advocaat Richard Korver zaterdag in Argos. Beiden zijn pioniers in de strijd tegen seksueel misbruik. Korver als slachtofferadvocaat en Bicanic als hoofd van het Landelijk Psychotraumacentrum UMC Utrecht. Dat is een specialistische ggz-instelling voor hulp aan kinderen en jongeren die schokkende gebeurtenissen hebben meegemaakt. Bicanic is ook initiatiefnemer en landelijk coördinator van het Centrum Seksueel geweld.

Het wringt bij hen dat seksueel misbruik een taboe is. Dat er niet over wordt gepraat. Dat er wordt gedaan alsof kindermisbruikers enge mannen zijn die uit de bosjes springen, terwijl de dader bijna altijd een bekende is. Het gebeurt op school, op de sportclub, in de familie en tijdens het uitgaan. Korver en Bicanic schreven er een boek over dat komende week verschijnt: Dicht bij huis. Het gaat over hoe je een kind steunt na seksueel misbruik.

Sensitief

In Argos zeggen zij: praat gewoon over misbruik en wees sensitief, zodat slachtoffers kunnen vertellen. Maar dat valt niet mee, is de ervaring van de twee experts.

"Mensen willen eigenlijk liever niet weten dat dit bestaat", schetst Bicanic het probleem. Twee dagen in de week ziet zij "bijna uitsluitend kinderen en jongeren die problemen hebben als gevolg van seksueel misbruik". Volgens haar is dit maar een heel klein deel, omdat de meeste kinderen er niet mee naar buiten komen. De gevolgen voor de misbruikslachtoffers zijn groot. "De helft van de kinderen gaat serieus vastlopen in het leven: psychisch, maar ook fysiek en vooral in de relatie tot de ander."

Bicanic ziet dat seksueel misbruik een trauma is waar de maatschappij vaak heel anders op reageert dan bij andere misdrijven. "Normaliter hebben mensen, klein of groot, de neiging om ons meteen te richten tot onze omgeving om support te krijgen als een trauma ons stress geeft. Na seksueel misbruik gebeurt dat niet."

Beschuldigend

Volgens Bicanic is de kans namelijk groot dat de andere partij beschuldigend reageert. Die schrikt van zo’n verhaal. "Het komt heel erg binnen en dat willen we niet. Dus we draaien het om", aldus Bicanic. Dan wordt er bijvoorbeeld gezegd: ik zou nooit afspreken met mensen die ik niet ken. "We zijn eigenlijk best wel vernietigend naar slachtoffers als ze ermee naar buiten komen." Volgens Bicanic kunnen slachtoffers zelfs dubbel slachtoffer worden. "We weten uit onderzoek dat victim blaming schadelijker kan zijn dan de gebeurtenis zelf."

De klinisch psycholoog hoopt dat het de maatschappij lukt om om adequater te reageren op verhalen over seksueel misbruik. "Iemand vertelt het je en dan zeg je: dankjewel voor je vertrouwen. Dit had niet mogen gebeuren. Wat kan ik voor je doen? Het is niet ingewikkeld en toch is het wel ingewikkeld", zegt Bicanic.

#MeToo

"Als er een volgende #MeToo zou komen, laat dan alsjeblieft de slachtoffers met rust, die hebben de handen vol aan zichzelf. Maar de grotere groep niet-slachtoffers, die mensen moeten aan de bak. Sensitiever reageren, normaler reageren zoals we dat ook doen bij andere misdrijven, daar zou een volgende #MeToo-campagne over moeten gaan."

Richard Korver staat als advocaat wekelijks slachtoffers bij en vaak meerdere keren per week. "In iedere schoolklas zitten een paar kinderen die seksueel misbruikt zijn", aldus de advocaat over de grote omvang van het misbruik.

"Wij zouden als maatschappij anders moeten reageren als iemand met zo’n verhaal naar buiten komt. Dat is de reden waarom wij nu in deze studio zitten. Omdat wij proberen om de maatschappij anders te laten reageren."

Meer journalistiek speurwerk?

Argos is het onderzoeksjournalistiek programma van de VPRO en HUMAN. Je hoort Argos op zaterdag van 14.00 tot 15.00 uur op NPO Radio 1. Terugluisteren kan via je favoriete podcastapp of via de website van NPO Radio 1. Volg Argos ook via Facebook en Twitter.