'Dat een jongen vertelde over misbruik na The Voice vind ik al enorme winst'

"Dat er een jongen zich bij mij meldt, omdat hij na een uitzending over The Voice durft te praten wat hem is overkomen, vind ik al enorme winst", zegt ze. "Hij weet op dat moment: wat mij is overkomen, is niet normaal. Ik moet hier hulp voor zoeken. En krijgt hulp, anders dan sommige anderen, die dat pas na 30, 40 jaar doen en er al die tijd mee rondlopen."

KNVB

Olfers is hoogleraar sport en recht en leidt tal van onderzoeken naar misstanden. Zoals naar Vera Pauw, de oud-bondscoch van de Oranje voetbalvrouwen. In de NRC vertelde ze dat ze verkracht is door een coach, is aangerand door hooggeplaatste mannen bij de KNVB en dat er met haar meldingen niets gedaan is.

Olfers mag en kan er 'helaas' niks over zeggen, legt ze uit. De vertrouwelijkheid en privacy van alle betrokkenen weegt hier heel zwaar, anders zou niemand meer meewerken met zulke onderzoeken. Een onderzoek naar een persoon is anders dan naar een hele sector, vertelt ze. Bijvoorbeeld de danswereld. Want daar ondervraag je heel veel mensen. In zo’n situatie wijst ze zelfs niet eens met de vinger. "We zijn niet opzoek naar een schuldige, maar kijken naar het hele beeld."

Heel verschillend

Twee zaken vallen haar wel op in al die onderzoeken. Allereerst: grensoverschrijdend gedrag is vaak helemaal onderdeel van een cultuur in een bedrijf of een sector. "Het moeilijke is dat het in de cultuur verankerd is, en die verander je niet zo snel." In ieder geval niet met meer regels of een vertrouwenspersoon. Je moet met elkaar in gesprek gaan, vindt ze. "Er is niks mis met regels, maar maak ze met elkaar. Bedenk: wat beogen we met die regels te bereiken en gooi ze dan weg."

En ten tweede dat haar opvalt: de aard van het misbruik is heel verschillend. Het speelt vaak op plekken waar "macht en afhankelijkheidsrelaties een rol spelen." Maar in sommige sectoren leidt dat tot seksueel ongewenst gedrag, en op andere plaatsen, zoals de gymsport, tot psychisch geweld.

Trial by media

Deze ontwikkelingen zijn ook terug te zien in de onderzoeksopdrachten die ze krijgt. Soms is dat naar aanleiding van een specifieke melding, legt ze uit. Maar ze ziet ook de aandacht verschuiven naar de bedrijfscultuur. Organisaties willen weten: voelen mensen zich veilig? Durven ze naar voren te kijken. En: wat gaat er goed?

Ze waarschuwt om op te letten voor een trial by media, dat een bericht in de pers al leidt tot een veroordeling. "We moeten heel erg waakzaam zijn, dat we iets zeggen, wil nog niet zeggen dat het ook zo gekwalificeerd is. Daar worstel ik zelf erg mee. Dat we het er over hebben, is goed, maar laten we naar alle kanten blijven kijken."