Europese samenwerking moet opmars 3D-wapens tegengaan: 'Toename is er duidelijk'

"Binnen Europa hebben we een intensief samenwerkingsverband als het gaat om de aanpak van illegale vuurwapens", zegt hij. De politie werkt niet alleen samen met lidstaten, maar ook met derdewereldlanden en andere partijen, zoals de Europese Commissie en Interpol. "We zitten in principe op dezelfde lijn." Het verspreiden en in bezit hebben van handleidingen is in Noord-Macedonië al strafbaar, het eerste land binnen Europa.

Martin Janssen, initiatiefnemer van het onderzoek naar 3D-geprinte wapens bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), beaamt het belang voor Europese samenwerking, maar denkt niet dat dit het produceren van 3D-wapens volledig zal stoppen. "Ook al verbied je het rondgaan van handleidingen, mijn werk wordt niet anders. Die handleidingen zullen op een andere manier toch bij de mensen komen die het graag willen."

Europese collega's

Vervolgens moet ook nog steeds worden aangetoond dat iemand een 3D-wapen gemaakt heeft of dat één organisatie honderden van die wapens heeft gemaakt. "Dat kan alleen maar als je dat in Europees verband doet", aldus Janssen. Het NFI werkt met onder meer Duitse, Franse en Zweedse collega's samen om het verspreiden van handleidingen tegen te gaan. "We pakken het als een Europees probleem op vanuit de materiaalhoek."

VVD-Tweede Kamerlid Ulysse Ellian stelt Kamervragen naar aanleiding van de uitzending van het Misdaadbureau. "Dit is een heel zorgwekkende ontwikkeling, dus ik ga de minister hierover zeker aan zijn jasje trekken." Europese samenwerking moet de opmars van 3D-wapens in Nederland een halt toeroepen.

De opmars van 3D-wapens

In 2013 maakte de wereld voor het eerst kennis met het 3D-wapenfenomeen. In de VS kwam de anarchist Cody Wilson met het idee of hij door middel van 3D-printen vuurwapens kon maken. Hij is toen begonnen filmpjes te maken hoe hij zo'n wapen in elkaar zette. "Andere mensen hebben dat vervolgens overgenomen en dat is steeds internationaler geworden", zegt veiligheidsexpert Glenn Schoen.

In Canada en de VS zijn de laatste tien jaar tienduizenden 3D-wapens gemaakt. In Europa worden deze wapens vooral in Spanje en het Verenigd Koninkrijk geproduceerd. "In andere landen, met name Duitsland en landen in het zuidoosten van Europa, neemt 3D-wapenproductie toe."

"Nederland was twee jaar geleden een stuwende kracht achter een belangrijke conferentie bij Europol", vervolgt hij. "Dat ging over het in kaart brengen van 3D-wapens op Europees niveau. Waar komen deze wapens vandaan en wat gebeurt daarmee?"

'Toename is er duidelijk'

Volgens Schoen mogen we blij zijn dat criminelen 3D-wapens nog niet volop gebruiken, "maar de toename is er duidelijk. Criminelen nemen er steeds vaker een toevlucht naar." In Nederland is nog geen dodelijk incident gebeurd, maar in Europa viel het eerste slachtoffer na gebruik van een 3D-wapen vijf jaar geleden al te betreuren.

In 2019 wilde een man in Halle tientallen mensen doodschieten in een synagoge. Toen hij niet binnenkwam, schoot hij met een 3D-wapen twee omstanders dood. Ook dat wapen was gemaakt op basis van een handleiding die de dader online had gedownload. "Als politie, wetgever en als NFI moeten we hier zoveel mogelijk tegen doen", zegt Janssen.