Kwalificeert Nederland als narcostaat? (Spoiler: ja)

"De term narcostaat wordt te pas en te onpas gebruikt", zegt Brinkhoff, hoogleraar Strafprocesrecht aan de Universiteit van Amsterdam. "Dus ik dacht: ik ga er even goed voor zitten, breng het in kaart en kom dan met een voorlopig eindoordeel." Een narcostaat heeft drie componenten, stelde hij vast. Dus om Nederland zo te noemen, moet je drie vinkjes kunnen zetten.

1. Grootschalige productie, handel en doorvoer van drugs

De hoogleraar verdeelt dit eerste punt in twee delen. Allereerst: de productie van synthetische drugs. Daar zijn we sinds de jaren ’90 groot in volgens hem, én nog steeds. Zeker voor wat betreft xtc. Het tweede punt betreft de doorvoer van cocaïne. Dit is "heel erg aan het toenemen", zegt hij. “Dat maakt dat aan die eerste peiler is voldaan.”

2. Nietsontziend geweld

Hij wijst naar het Marengo-proces, waar we met de moorden op Derk Wiersum en Peter R. De Vries echt iets "nieuws" zien. "Dat is een nieuwe vorm van geweld die we niet kenden in Nederland." Brinkhoff denkt niet dat deze zaak een uitzondering is. "Mijn onderbuikgevoel is dat dit toch wel de nieuwe standaard aan het worden is."

3. Vermenging van boven- en onderwereld

Hoogleraar Brinkhoff noemt dit een "onderbelicht thema", omdat het moeilijk in kaart te brengen heeft en heel veel facetten kent. Hij wijst op douaniers die miljoen thuis hebben liggen, omdat ze ladingen cocaïne op groenlicht zetten. En hij vertelt het verhaal van een notaris in Amsterdam die vervolgd wordt voor het leveren van hand- en spandiensten aan criminelen. "Je ziet steeds meer van dit soort voorbeelden. Maar er is vast nog meer dat we niet weten."

Of politiek en drugshandelaren mengen, vindt Brinkhoff lastig te zetten. "Daar zijn op lokaal niveau tekenen van, maar hier moet wel verder onderzoek naar gedaan worden." Criminelen nemen wel, zoals je dat ook ziet bij de maffia in Italië, industrietakken over. "In de fruittransport zie je de eerste bewegingen dat bedrijven worden opgericht om de handel in cocaïne mogelijk te maken."

Wat heb je aan zo’n label?

Het moge duidelijk zijn: dat zijn drie vinkjes en Nederland voldoet aan alle drie. Maar wat heb je aan zo’n label? "Het is altijd goed om een situatie in het volle daglicht te zetten, zodat je er wat mee kan." Niet alleen maar repressief, zegt hij. Want de politie meer bevoegdheden geven en straffen zwaarder maken noemt hij "een heilloos pad". Je moet ook aan preventie doen, vindt hij. Dus als politie zichtbaar zijn in de wijk.