Van een feestje naar een gewoonte: wanneer wordt drugsgebruik een probleem?

Zelfdokteren

In Nederland wordt best wat drugs gebruikt: tabak is het populairste verslavingsmiddel in Nederland. "De populairste drugs waarbij mensen gaan zelfdokteren zijn ook de middelen die het meest gebruikt worden in Nederland: cannabis, alcohol, tabak en kalmeringsmiddelen", vertelt de psychiater. De redenen om deze drugs te gaan gebruiken kunnen uiteenlopen: stress, verdriet of bijvoorbeeld niet kunnen slapen. "Het is logisch dat men dit gebruikt, het is verleidelijk en de oorzaak wordt op de korte termijn weggenomen. Maar op de lange termijn krijg je juist meer problemen", benadrukt Cases.

Verslaafd

Niet iedereen die drugs gebruikt raakt meteen verslaafd. "De meeste mensen gebruiken een paar keer drugs en stoppen daarna weer. Maar er is ook een groep die moeilijker kan stoppen", vertelt Cases. De psychiater benadrukt dat iedereen verslaafd kan raken: "De factoren waardoor je verslaafd kan raken lopen sterk uiteen. Je persoonlijkheid kan er aan bijdragen, maar ook je omgeving en de drug zelf." Volgens de psychiater is er wel bij elke verslaafde een kenmerkende transitie te zien. "Niemand begint met het idee: ik kan niet slapen en ik heb nog nooit geblowd, dus laat ik een joint kopen. De meeste beginnen met een drug om plezier te maken, maar langzaam zie je dat de drug meer gebruikt wordt om te dempen. Die transitie is kenmerkend."

Drugs geven een erg sterke beloning en dat verstoort het natuurlijke systeem. "Bij een natuurlijke beloning is de beloning uitgesteld. Bijvoorbeeld bij sporten: eerst moet je even hard werken, daarna krijg je een beloning", vertelt de psychiater. Bij drugs werkt dit beloningssysteem juist andersom. "Je begint met een harde beloning die geen plafond kent. Dit systeem zorgt een paar dagen later voor een negatief gevoel omdat het weer moet stabiliseren, de dinsdagdip", vertelt Cases. Deze dinsdagdip kan blijven aanhouden waardoor verslaafde juist weer meer gaan gebruiken.

Medicinale drugs

Ook in de medische wereld worden verslavende drugs zoals antidepressiva voorgeschreven. Toch zit er volgens de psychiater een belangrijk verschil tussen deze twee werelden: "Als je antidepressiva slikt merk je hier eigenlijk niks van. Bij drugs merk je meteen een hele sterke beloning die het natuurlijke beloningssysteem beïnvloedt." Medicinale cannabis wordt wel eens voorgeschreven bij gevallen van pijn of PTSS. "Hierbij wordt het middel ingezet om te verlichten en niet om te genezen. Het is belangrijk dat het middel dan veilig wordt gebruikt, onder begeleiding en maar voor een bepaalde tijd", benadrukt Cases.

De psychiater adviseert aan niemand om te gaan zelfdokteren met drugs: "Het is lastig om met jezelf afspraken te maken, je weet ook vaak niet wat je koopt op de illegale markt. Het is belangrijk om je beloningssysteem op de natuurlijke manier te proberen te gebruiken door te verbinden met anderen, sporten of creatief bezig te zijn. Dat werkt op de lange termijn."