In de huiskamer van Joke Bux in Vlissingen vinden Flakka-verslaafden even rust

Hier kunnen mensen op adem komen van het zware leven buiten. Ze drinken een bakkie koffie of luchten hun hart. "Ik wil de verslaafden laten voelen dat ze er mogen zijn, dat ze gewaardeerd worden. Ze hebben een laag zelfbeeld, werden thuis niet begrepen maar bij mij krijgen ze erkenning; ik zie jou", vertelt Joke Bux in 5 Dagen.

Een huiskamer vol verslaafden

Joke wordt door veel cliënten ook wel 'moeder' genoemd. Ze voelt vertrouwd en contact met haar is laagdrempelig. "Als iemand met een verslaving ergens binnenkomt, wordt er meteen gekeken hoe kunnen we aan die verslaving werken. Dat doen wij niet, wij kijken naar wat je nodig hebt. Wat kan ik voor jou doen? Wij zien je als mens." Volgens Joke kijken we te weinig naar elkaar om. De verslaafde die dwalend door de kou behoefte heeft aan wat warmte: daar bestaat eigenlijk weinig voor. Met haar huiskamer wil ze een veilige plek bieden. Alles ademt hier gezelligheid uit. Er staat een tafel met spelletjes, er hangen planten en op de achtergrond staat de tv aan.

Duidelijke huisregels

In de keuken maken ze eiwit drankjes voor de mensen die ondervoed zijn. Aan de paal hangen de huisregels, we behandelen elkaar met respect en hebben geen oordeel. 'Zonder oordeel naar de mensen kijken en ze nemen zoals ze zijn'; dat is het uitgangspunt van Joke’s huiskamer. Natuurlijk zijn mensen weleens agressief, maar Joke is niet bang. Als ze het te bont maken mogen ze buiten een luchtje gaan scheppen en kijken ze later weer hoe het verder kan.

Financiering is lastig

Het idee voor het huiskamerproject werd geboren toen Joke als sociaal werker met haar cliënten naar de voedselbank ging. "Daar kregen ze dan een bloemkool of een prei. Toen dacht ik, die mensen hebben helemaal geen keuken om iets klaar te maken.” Dus ging ze maaltijden voor ze bereiden. Binnen no time zaten er 17 mensen aan tafel en op het hoogtepunt zelfs 42. Nu zit ze weer op een stuk of 17 cliënten. "Het is lastig om de financiering rond te krijgen. Daar moeten de verslaafden ieder halfjaar hun verhaal voor vertellen, zodat we de uitgaven kunnen verantwoorden, maar veel verslaafden hebben daar geen zin in. Dan draaien ze zich om en lopen weg."

Flakka in West-Brabant en Zeeland

De regio West-Brabant en Zeeland ondervindt veel hinder van de Flakka gebruikers. De politie registreerde vorig jaar ruim 1000 Flakka incidenten in het land waarvan meer dan de helft in deze regio. De opkomst van nieuwe synthetische drugs duikt hier altijd als eerste op omdat de drug hier geproduceerd wordt.

Eerst was het vooral GHB, nu ziet Joke een opleving van de Flakka, ondanks het feit dat de Flakka veel duurder is geworden, zelfs duurder dan cocaïne. Eerst 5 euro per gram en nu al 40 euro per gram. Volgens Joke is de samenstelling van de drug iets veranderd. "Eerst zat er zo'n chemisch luchtje om de verslaafden heen." Dat stofje dat dat veroorzaakt is nu verboden en vervangen door een stofje dat nog niet op de lijst van verboden middelen staat. Alle ontwikkelingen op het gebied van de synthetische drugs ziet Joke direct terug in haar huiskamer.

Mensen met trauma's

"Het gros van de verslaafden heeft een dubbele diagnose", vertelt Joke. “Veel mensen gaan gebukt onder zware psychiatrische problemen. Veel trauma of het autisme spectrum of mensen die zijn vastgelopen in het leven en door ons zorgstelsel tussen het wal en het schip terecht zijn gekomen. Mensen gaan dan zwerven en kunnen nergens terecht.”

“Soms word ik gebeld door de dak- en thuislozenorganisatie dat ze er iemand uit hebben gezet die eigenlijk hulp nodig heeft, dan gaan wij hem zoeken." De omgang met Flakka verslaafden is soms pittig. "Zeker toen ze nog niet zo goed wisten hoe ze moesten omgaan met die nieuwe drug."

Een psychose kan weken aanhouden

Maar Joke draait haar hand er niet voor om. Het is een kwestie van mensen lezen, zegt ze zelf. "Als mensen in een psychose terecht komen van de Flakka, kan dat weken aanhouden voordat mensen daar weer uit zijn. Dan kan je daartegen vechten maar dat heeft geen nut. Als ze roepen: blijf bij me uit de buurt. Dan zeg ik: het is goed, ik zet je koffie hier neer".

Joke kan de mensen geen bed bieden, maar ze graaft regelmatig in haar netwerk om te kijken of ze iemand op weg kan helpen. "Als iemand een adres heeft, komen ze makkelijk in een spiraal omhoog. Dan krijgen ze een ID-kaart, een pgb, een uitkering. Er is veel overlast van mensen die in tentjes wonen en nergens voor in aanmerking komen. Dan loopt het vaak spaak. Een plek waar ze dan even tot rust komen, is dan heel belangrijk.