Nederlandse formule tegen stropers blijkt groot succes

Een hoorn van een neushoorn kan tienduizenden euro’s waard zijn en is vaak zelfs kostbaarder dan goud en cocaïne. Criminelen maken daarom jacht op beschermde dieren. Maar van alle stropers die in Afrika voor de rechtbank worden gebracht, wordt slechts tien procent veroordeeld, vertelt Vos. "Er is vaak een gebrek aan forensisch bewijs. In Afrika is het zo dat je een dier kan vermoorden en ermee wegkomt."

Daarom besloot Vos de rangers te onderwijzen in crime scene investigation. Zijn academie bouwde in een hangar van duizend vierkante meter groot een stuk Afrikaanse savanne na, waar lijken van een neushoorn, leeuw en giraffe zijn opgezet. "We hebben ook voertuigen, een compleet gemeubileerd huis, een forensisch laboratorium, een rechtbank en een observatieruimte nagebouwd."

Rangers lopen in de academie van Vos het hele proces door dat volgt als een dood dier wordt gevonden, vertelt hij. "Bij ons kun je alles ruiken, zien en voelen." De opleiding begint met een uitgebreide uitleg over de strafketen, daarna volgt het veldwerk. "Rangers doen een volledige strafzaak na. Ze arresteren iemand en brengen hem voor onze rechter en officier. De cursus eindigt met een zitting, waar de officier zegt: je hebt een geweldige getuigenverklaring, maar hoe heb je objectiveerbaar bewijs veiliggesteld?"

Vaak blijkt dat ze dat niet of onvoldoende gedaan hebben. "Dan moeten ze het opnieuw doen", zegt Vos. De rangers leren dat ze beschermende kleding dragen moeten om de plaats delict niet te bevuilen. "Ze moeten bijvoorbeeld ook leren hoe ze forensisch moeten fotograferen en de hele crime scene in kaart brengen."

Vos heeft inmiddels verzoeken gekregen uit andere landen zoals Ghana en Kenia om ook daar Wildlife Academy's te bouwen.

‘Stropers ook drugscriminelen’

Volgens Rikkert Reijnen van stichting International Fund for Animal Welfare zijn de criminelen die beschermde dieren stropen vaak dezelfde mensen die zich bezighouden met activiteiten als drugshandel, mensenhandel, wapenhandel en witwassen. "Als het maar genoeg geld oplevert – en wild life crime kan héél veel geld opleveren – dan gaan ze zich ermee bezighouden." Jaarlijks gaat er wereldwijd 5 tot 23 miljard euro in om.

Ook uit onderzoek van criminoloog Daan van Uhm van de Universiteit Utrecht blijkt dat drugscriminelen steeds vaker overstappen naar de handel in beschermde dieren. Volgens Vos creëren stropers internationale routes die door de politie amper worden gecontroleerd. Hij vermoedt dat dezelfde routes worden gebruikt voor bijvoorbeeld drugsvervoer.

Volgens Reijnen zijn mensen die (producten van) beschermde dieren op reis kopen, ook slachtoffer van deze criminelen, omdat ze vaak niet door zouden hebben dat ze een illegaal product kopen. "Maar ze moeten er wel voor gestraft worden."