Rudi Wester schrijft biografie over ‘vergeten schrijver’ Jef Last

Wester had geen tekort aan materiaal, ze had naar eigen zeggen ‘veel te veel’. Wester, die Franse taal- en letterkunde studeerde aan de Vrije Universiteit, ontdekte per toeval het werk van Jef Last (1898-1972) toen zij voor haar werk in een Parijse boekhandel een correspondentie tegenkwam tussen de Franse schrijver André Gide en Jef Last. Door haar studie was zij bekend met het werk van Gide, maar wie Jef Last was, was voor haar een raadsel.

Wester: "Ik vond de brieven van Last ook veel beter dan die van Gide", bekende zij in Nieuwsweekend. Naar aanleiding van haar ontdekking schreef zij een groot stuk over Last in de Republiek der Letteren van Vrij Nederland. De volgende dag werd zij gebeld door wijlen Martin Ros met de boodschap dat Wester echt een biografie over Last moest gaan schrijven. En zo geschiedde, in januari 2021 kwam ‘Jef Last: Bestaat er een raarder leven dan het mijne?’ uit.

De bevriende schrijvers André Gide (L) en Jef Last (R).

Een leven vol tegenstrijdigheden

Last werd in 1898 geboren in Den Haag. Zijn vader was hoofdambtenaar van de arbeidsinspectie en het gezin behoorde tot de gegoede burgerij. Iets waar Last altijd een hekel aan heeft gehad en waar hij zich later tegen afzette. Hij ging dan wel Chinees studeren in Leiden, maar vond zijn plek meer tussen de Katwijker vissers. Een leven vol tegenstrijdigheden. Last trouwde in 1926 met Ida ter Haar (1893-1982), een vrouw met wie hij dezelfde achtergrond en levensvisie deelde en met haar kreeg hij drie dochters. Zij gingen in 1938 uit elkaar, Last viel namelijk op mannen.

Hij zette zich ook veelvuldig in voor de emancipatie van homoseksuelen in Nederland. Zo schreef hij in 1934 de roman Zuiderzee, die de geschiedenisboeken in zou gaan als de tweede Nederlandse homoseksuele roman. In 1946 richtte hij de Shakespearclub op, de voorloper van het COC. Een goede weerslag van deze destijds controversiële (homoseksuele) gevoelswereld van Last, is na te slaan in de briefwisseling met Gide.

Teveel informatie

Wester verwierf haar kennis voornamelijk door alle informatie over Last in het Literatuurmuseum. Zijn familie had bijna alle uitgegeven boeken van Last bewaard, die vaak nergens meer te koop waren en ook vond Wester een hele rits aan dagboeken uit de oorlog. "Hij dacht in de oorlog dat hij ieder moment opgepakt zou kunnen worden omdat hij oud-Spanjestrijder was en schreef voor het illegale verzetsblad De Vonk, dus hij stond er niet goed op voor de Duitsers", zegt Wester. Ook zijn bijzondere, goede vriendschappen met de president en vicepresident van Indonesië, Soekarno en Mohammed Hatta, zijn goed gedocumenteerd in het verkregen materiaal. Zo kreeg Wester een volledig beeld van Jef Last dat zij opschreef in de biografie ‘Jef Last: Bestaat er een raarder leven dan het mijne?’, uitgeven bij Prometheus.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.