Anti-mondkapjesbeweging bestond ook bij de Spaanse griep

Onzekere toekomst

Het protest van jonge influencers met leuzen als #freethepeople en #ikdoenietmeermee tegen de coronamaatregelen laat volgens Knoeff vooral zien hoe onzeker jonge mensen zijn over hun toekomst. "Ik heb met ze te doen, ze zitten een beetje klem." Ze krijgen nu vaak de schuld van de tweede golf, terwijl de meeste besmettingen in huiselijke kring plaatsvinden. Er komt een grote crisis aan, en ze hebben geen zekerheden.

Mondkapjes-moeheid

Hoe gingen ze vroeger met langdurige pandemieën om? De Spaanse griep woedde ook meerdere jaren. Wachtten de mensen toen wel geduldig tot het voorbij was? Nee, vertelt Knoeff: in San Francisco kwam een anti-maskerbeweging op, na de eerste Spaanse griepgolf. De mondkapjes hielpen weinig, en toen een tweede golf kwam wilden de mensen die niet meer dragen.

Wat gebeurde er toen? "De meeste mensen waren volgzaam, net als nu overigens", maar het leidde wel tot opstanden. Mensen kregen boetes, belandden in de gevangenis. Maar "toen die kapjes afgingen was de bevolking enorm blij." Iemand was zelfs zo enthousiast in het aftrekken van zijn kapje, dat hij zijn oor er bijna aftrok.

Cholera-rellen

Tijdens de cholera, die drie keer terugkwam, ontstonden ook serieuze rellen, vooral in Engeland, Rusland en Duitsland. Wat daarachter zat, is iets waar we nu ook rekening mee moeten houden: "Zo'n pandemie veroorzaakt dat onrecht in de samenleving juist heel erg naar voren komt."

"Gezondheidsinspecteurs hadden het zwaar te verduren, de dokters ook. We zien ook allerlei complottheorieën: mensen zeiden, ja die cholera is een verzinsel van de hogere sociale klassen, want ze willen ons onteigenen. Ze willen ons uit de huizen hebben. Dus we willen ook niet naar het ziekenhuis, want als we naar het ziekenhuis gaan dan zijn we ons huis kwijt als we terugkomen."

"We zien in die tijd veel mensen die protesteren. Vrouwen die met keukenmessen en de zout- en peperpot de straat op gaan."

Ongelijkheid ontbloot door corona

Grote kloven tussen arm en rijk, raciale ongelijkheid of zoals tegenwoordig het geval is: een kloof tussen generaties, dat laat zo'n pandemie zien. En daar moet meer aandacht voor zijn, meent Knoeff. De overheid moet stoppen met corona alleen te zien als een medisch probleem, het is ook een maatschappelijk probleem. Daarom pleit ze voor meer dan alleen medische expertise in het OMT.

Benieuwd naar meer voorbeelden van historisch pandemie-protest?

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, of volg het programma via Facebook en Twitter.