Waarom de 'Engelse ziekte' ook typisch Nederlands was

De Engelse ziekte dankt zijn naam aan de geïndustrialiseerde wijken in het 18e en 19e-eeuwse Londen. Daar kregen mensen weinig zonlicht en liepen ze een vitamine-D-tekort op. Met alle gevolgen van dien. Maar die 'Engelse ziekte' kwam óók veelvuldig op het Nederlandse platteland voor, ontdekte fysisch antropoloog Barbara Veselka. Zij promoveert aanstaande dinsdag aan de universiteit Leiden op haar onderzoek.

Hoe vaak kwam het dan precies voor op het Nederlandse platteland? "Op grotere schaal dan we hadden verwacht", vertelt Veselka. "Je gaat ervan uit dat er op het platteland heel veel zonlicht beschikbaar is. Maar een derde van de 2- en 3-jarigen bleek last te hebben van een vitamine D-tekort. Dat is onverwacht hoog."

Chique om de zon te mijden

Maar hoe kan het dan op het platteland ontstaan zijn? "Je ziet dat vooral sociaal-culture factoren van invloed zijn geweest. Bijvoorbeeld de gewoonte om het hele lichaam te bedekken met kleding. Die gewoonte kwam in heel Nederland voor, als uitvloeisel van de Victoriaanse tijd. Want in die tijd gold: hoe witter de huid, hoe meer status. Had je een bruine huid, dan was je ongetwijfeld arm, was het idee. Kuisheid speelde ook een rol – het was onbetamelijk om te veel huid te laten zien."

Als dat de enige factor zou zijn, zou je de Engelse ziekte – of beter gezegd: een vitamine D-tekort – in het hele land verwachten. Maar ook de verdeling van werkzaamheden speelde een rol. "Traditioneel werkten de mannen buiten op het veld, en de vrouwen waren binnen met de kinderen om de was te doen en te koken." Dan zou je dus meer gekromde botten van vrouwen (en kinderen, red.) moeten vinden. "Ja, dat is ook zo", beaamt Veselka.

Niet de plek, maar de leefgewoonte

Kortom: een vitamine D-tekort heeft niet zozeer te maken met de plek waar je woont, maar meer met je leefgewoonten. Het probleem zou nu ook weer kunnen ontstaat, bijvoorbeeld bij kinderen die de hele dag binnen zitten te gamen en geen vis of voedingssupplementen eten.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap