De plastic soep is maar een fractie van al het rondzwervende plastic

Dat we een groot deel van het plastic kwijt zijn, betekent niet dat het écht verdwenen is. Grotere stukken plastic verweren door de zon en chemische processen. Daardoor vallen ze uiteen in steeds kleinere stukjes. Zo klein dat we ze niet meer makkelijk kunnen vinden. Deze stukjes plastic zitten overal, van ons drinkwater tot de lucht die we inademen.

Plastic in mens en dier

De grote vraag is wat de effecten zijn van al deze plasticdeeltjes in het milieu. Daar houdt Martina Vijver, hoogleraar ecotoxicologie, zich mee bezig. Om te bepalen hoe schadelijk plasticdeeltjes zijn, kijkt ze naar drie dingen. Ten eerste de blootstelling. “Die is groot”, vertelt Vijver in het nachtprogramma Focus. Vervolgens onderzocht ze de opname door planten en dieren. Door de plasticdeeltjes fluorescerend te maken, ziet Vijver waar in een diertje deze deeltjes ophopen. Met de laatste stap is ze nog bezig: onderzoeken hoe schadelijk deze plasticdeeltjes zijn voor de diertjes in het lab.

Recent vonden onderzoekers plastic in menselijke poep, wat bevestigt dat ook wij écht plastic binnen krijgen - waarschijnlijk via ons eten. Dat is niet direct schadelijk, legt Vijver uit: “Eigenlijk is het juist goed dat we het uitscheiden, het is pas gevaarlijk als het zich ergens ophoopt.” Maar volgens de hoogleraar is het wel belangrijk dat we onderzoeken of de deeltjes bij organen kunnen komen waar ze veel schade kunnen aanrichten, zoals de hersenen.

Onverwachte plasticbron

Plastic komt via verschillende wegen in ons milieu terecht. Het is erg goedkoop, waardoor fabrieken er niet altijd even zorgvuldig mee om gaan. Mensen laten plasticafval achter en plasticproducten zoals autobanden slijten tijdens het gebruik. Door onder andere wind en regen zwerft het plastic rond, belandt het in rivieren en uiteindelijk in de zee. “Maar een van de routes die eigenlijk niet zo goed zichtbaar is, is dat het ook met ons textiel mee komt en tijdens het wassen in kleine deeltjes in ons water terecht komt”, vertelt Vijver.

Heeft recyclen zin?

Dat plastic goedkoop is, werkt niet motiverend om zuiniger met het materiaal om te gaan. Zo wordt maar de helft van al het plasticafval voor recycling aangeboden, blijkt dit jaar uit het rapport van Rijkswaterstaat in samenwerking met Kennisinstituut Duurzame Verpakkingen. Daarnaast is recyclen niet makkelijk, waardoor ook een deel van dit plastic alsnog in de verbrandingsoven eindigt.

Om beter plastic te kunnen recyclen, moeten we het materiaal in meer verschillende soorten scheiden in de fabriek. Daarvoor wordt op dit moment een nieuwe methode ontwikkeld. Meer over deze nieuwe fabriek en het verdwenen plastic zie je vanavond in tv-programma Focus, 20:45 uur op NPO2.

Op NPO Focus lees je meer over de geschiedenis en samenstelling van plastic.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere dinsdag- op woensdagnacht van 02.00 tot 06.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap