Gaan dieren mensenlevens redden?

Veel mensen zullen intuïtief afwijzend reageren op de transplantatie van een varkenshart, maar wetenschappers hebben een goede reden om deze mogelijkheden te verkennen. Want zelfs als iedere Nederlander donor zou zijn, is het tekort aan donororganen nog niet opgelost. Begin dit jaar stonden nog ruim 1250 mensen op de wachtlijst voor een donororgaan, en in 2019 stierven 118 mensen omdat er niet tijdig een donororgaan beschikbaar was.

Vandaar dat Nemo Kennislink en het Rathenau Instituut de handen ineen hebben geslagen om de donordierdialoog op te starten, op 7 november in wetenschapsmuseum Nemo in Amsterdam.

Een van de mogelijkheden is de zogenoemde xenotransplantatie, waarbij je een orgaan van een andere diersoort bij mensen gebruikt. Een varkenshart, bijvoorbeeld. Een andere strategie is om menselijke cellen te laten groeien in dieren. Die cellen kunnen dan - in theorie - verder uitgroeien tot een heel orgaan, wat vervolgens getransplanteerd kan worden naar een mens.

In Nederland zal het met dit type onderzoek waarschijnlijk niet zo'n vaart lopen, omdat de regelgeving op dit vlak onduidelijk is. Zonder die helderheid branden wetenschappers er liever hun vingers niet aan. Maar in het buitenland is het al gelukt om met behulp van xenotransplantatie een muis te genezen van diabetes. Ook zijn al menselijke cellen geplaatst in de embryo's van varkens en apen.

Niet alleen de regelgeving rond deze materie is complex, ook de ethische vraagstukken zijn niet eenvoudig. Hoe ga je hier als arts of wetenschappers mee om, hoe staan patiënt en maatschappij er tegenover? Bij Focus was Petra Verhoef van het Rathenau-instituut te gast. Haar team doet onderzoek naar nieuwe medische technologieën en brengen in kaart wat Nederlanders vinden van het idee om dieren als donor te gebruiken. Luister hierboven naar het hele gesprek.