Nieuw: paarse superrijst met extra antioxidanten

De kleur van de paarse rijst is eigenlijk bijzaak. Het ging de Chinezen om de stoffen die de kleur veroorzaken: anthocyanen. Deze stoffen zitten van nature in onder meer bramen, kersen en aubergine. Ze hebben een sterke antioxiderende werking. Doordat ze schadelijke vrije radicalen wegvangen, verminderen ze het risico op onder meer bepaalde vormen van kanker, hart- en vaatziekten en diabetes.

Rode en zwarte rijstvarianten met anthocyanen bestonden al. In die varianten zitten de stoffen echter in de vezellaag en de kiem. Dit zijn juist de delen die worden verwijderd om witte rijst te krijgen. Witte rijst bestaat alleen uit het endosperm of kiemwit, de reservestoffen voor het jonge rijstplantje. Omdat miljarden mensen alleen witte rijst eten, lopen ze de gezonde stoffen in de vezellaag en de kiem mis. Vandaar dat de Chinese onderzoekers de anthocyanen in het kiemwit wilden inbouwen.

Wereldprimeur

Dat was een pittige kluif. De Chinezen klaarden de klus met een techniek die ze TransGene Stacking II noemen. Kort door de bocht komt het neer op het volgende: Eerst maakten ze in verschillende stappen (stacking) een ketting van twee maisgenen en zes genen van de siernetel. Dat deden ze niet in de rijstplant zelf, maar in een speciaal geprepareerde E. coli bacterie. Vervolgens plaatsten ze deze ketting van acht genen in het genoom van de rijstplant, op de plek die de aanmaak van het kiemwit regelt. Daarmee hebben de Chinezen een wereldprimeur.

Hevige weerstand

Het experiment leverde rijstplanten op die alle genen hebben die nodig zijn voor de aanmaak van de anthocyanen. In het kiemwit van de rijstkorrels troffen de onderzoekers twee verschillende anthocyanen in hoge concentraties aan. Voor de onderzoekers hét bewijs dat deze techniek ingezet kan worden voor efficiënte en effectieve manieren van genetische modificatie van planten. In vervolgonderzoek willen ze nog meer genen inbouwen.

Als het aan de onderzoekers ligt, wacht hun rijst een glorieuze toekomst en gaan miljarden mensen profiteren van de gezonde paarse korreltjes. Maar de introductie ervan, ook als de rijst volkomen veilig en milieuvriendelijk blijkt, zal niet zonder slag of stoot gaan. Eerder stuitte gouden rijst met extra vitamine A op hevige weerstand vanuit de anti-GMO beweging. Het is niet denkbeeldig dat de paarse rijst, als overtreffende trap van genetische modificatie, hetzelfde lot te wachten staat.

Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).