'Protesteren voor beginners': Van Ghandi tot de A12

Volgens Van Oord is protest een essentieel onderdeel van democratische samenlevingen. "Veel van de vooruitgang die we als samenleving hebben geboekt, is op straat bevochten," stelt hij. Toch merken we dat Nederland minder snel de straat op gaat dan buurlanden. "Misschien voelen Nederlanders zich comfortabeler binnen de bestaande structuren, maar wereldwijd zien we dat protestbewegingen in golven komen."

Succesvol protest

Van Oord onderzoekt in zijn essay hoe protest kan bijdragen aan verandering. Hij vergelijkt geweldloos verzet met gewelddadig verzet en noemt Gandhi en Nelson Mandela als voorbeelden. "Gandhi geloofde dat je nooit geweld mocht gebruiken, terwijl Mandela pragmatischer was: de machthebber bepaalt de spelregels." Beide strategieën kunnen effect hebben, maar geweldloos protest roept vaak minder weerstand op en geniet bredere steun.

Wel erkent Van Oord dat ook geweldloos verzet irritatie kan oproepen. Zo hoor je bij de A12-blokkades vaak: 'Rij er maar met een tank overheen.' "Dat is precies de bedoeling van burgerlijke ongehoorzaamheid: de machthebber dwingen tot een reactie." Hij ziet een duidelijk verschil tussen Extinction Rebellion en Farmers Defence Force: "Extinction Rebellion baseert zich op wetenschappelijk onderzoek en blijft geweldloos. Farmers Defence Force gebruikt intimidatie en bedreigingen, en dat is volgens Gandhi een vorm van geweld."

Jongeren nemen het voortouw

Protestbewegingen worden vaak geleid door jongeren. "Zij hebben het meest te verliezen," zegt Van Oord. "Ze weten dat ze nog lang met de gevolgen van klimaatverandering en politieke beslissingen moeten leven. Bovendien hebben ze minder te verliezen op persoonlijk vlak, zoals een vaste baan of een hypotheek." Toch worden ze vaak weggezet als 'lui, werkschuw tuig'.

Volgens Van Oord is humor een krachtig wapen dat te weinig wordt ingezet. "Protesten kunnen zwaar zijn, maar humor kan weerstand breken en meer mensen betrekken." Uiteindelijk draait het allemaal om het creëren van beweging: "Een succesvolle protestbeweging is een die het initiatief weet te grijpen en de machthebbers dwingt om te reageren."