Maken vaders hun kinderen via hun zaad ontvankelijk voor depressie?

Dit onderzoek is weliswaar gedaan bij muizen, maar de onderzoekers denken dat hun studie wel belangrijke aanwijzingen bevat over hoe depressieve klachten op volgende generaties kunnen worden overgedragen. Dat schrijven ze in Science Advances.

De overdracht lijkt plaats te vinden via RNA-moleculen. RNA is erfelijk materiaal dat sterk lijkt op DNA, maar een andere functie heeft. Tot voor kort dachten wetenschappers dat het RNA als een soort restproduct in het sperma zit en daar verder geen rol speelt.

Genen aan- en uitzetten

Het RNA lijkt echter in staat te zijn om te beïnvloeden welke genen in het embryo actief zijn en welke niet. Via dat mechanisme - voor de liefhebber: epigenetica - kan ook de bevattelijkheid voor depressie worden overgedragen, denken de onderzoekers.

Ze testten dit door mannetjes te onderwerpen aan stressvolle omstandigheden die depressieve klachten kunnen oproepen, zoals het natmaken van hun kooi, het onthouden van voeding en het aanzetten van een stroboscooplamp. De kinderen van deze mannetjes gedroegen zich aanvankelijk hetzelfde als de kinderen uit de controlegroep, maar raakten wel sneller depressief als hun kooi nat werd gemaakt of er een stroboscoop aan ging.

Depressief door RNA

Bij controle bleek het sperma van de depressieve muizen een ander RNA-profiel te hebben. Ter controle spoten ze dit RNA in bij gezonde embryo's, en dat leverde ook weer muizenkinderen op die sneller depressief werden onder stressvolle omstandigheden.

Het lukte de onderzoekers trouwens om die ontvankelijkheid voor depressie deels teniet te doen. Dat lukte ze door kunstmatig (synthetisch) RNA te maken en in te spuiten in het embryo's. Dat neutraliseerde voor een deel de werking van het RNA van de depressieve muizenvaders.

Een vervolgstudie moet nu duidelijk gaan maken hoe het RNA precies de ontwikkeling van het brein beïnvloedt, en of dat effect bij herhaling ook geneutraliseerd kan worden met synthetisch RNA.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Dagelijks tussen 17.00 en 18.30 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wil in podcast Focus Wetenschap