Oudste jachttafereel ooit gevonden in Indonesische grot

Op de tekening zijn theriantropen te zien, wezens die half-mens en half-dier zijn. Zij lijken met speren en touwen op varkens en kleine buffels te jagen.

De mensachtigen zijn volgens de onderzoekers op een simpele manier getekend. Opvallend is dat ze zijn afgebeeld met de kop of een ander lichaamsdeel van een vogel, een reptiel of een ander dier dat toen op Sulawesi leefde.

"Deze vondst is heel bijzonder", vindt archeoloog Gerrit Dusseldorp van de Universiteit Leiden. Het komt volgens hem niet vaak voor dat in een dergelijke tekening de figuren niet los, maar als een scène zijn neergezet.

In de video is te zien hoe onderzoekers diep de grot in moesten om de afbeelding te bekijken:

Onderzoekers zijn het er niet over eens wie de afbeelding maakte en waarom. Sommigen denken dat de tekening is gemaakt door jonge mensen, als een soort prehistorische graffiti waarmee een jachttafereel is afgebeeld. Anderen gaan ervan uit dat een sjamaan of een ander religieus figuur de kunstenaar is.

"Van sjamanen is bekend dat ze hun rituelen in een trance uitvoeren. Ze zeggen dat ze dan veranderen in een dier", zegt Dusseldorp. Hij denkt dat het een religieus figuur moet zijn geweest die de tekening heeft gemaakt. Grotten waren volgens hem "de kerken van de prehistorie". "De maker probeerde hier een mythe of een legende af te beelden."

"De afbeeldingen van theriantropen kunnen ook het allereerste bewijs zijn van de menselijke capaciteit om zich dingen voor te stellen die in de natuur niet bestaan, zoals bovenmenselijke wezens. Een basisconcept voor moderne religies", aldus de betrokken onderzoeker Adam Brumm.

Afbladderen

De kunst is volgens Dusseldorp snel aan het afbladderen. "Ik hoop dat ze de afbeelding zo snel mogelijk documenteren voor het te laat is", zegt hij. Maar conserveren is nog lastig. "Je kan er niet zomaar een laag plastic overheen spuiten."

Archeologen weten hoe oud de tekening is door de steensoort waarachter de grottekening is gevonden te onderzoeken. De afbeelding is 8000 jaar ouder dan de grottekeningen in de Chauvet-grot in Frankrijk, die beschouwd werden als de oudsten. Vorig jaar werd ook al de oudste grottekening van een dier (zonder aanwezigheid van mensen) gevonden, op het naburige Indonesische eiland Borneo.

Dit artikel verscheen ook bij de NOS.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wil in de podcast Focus Wetenschap