Berucht Milgram-experiment opnieuw succesvol uitgevoerd
- Nieuws
- Berucht Milgram-experiment opnieuw succesvol uitgevoerd
Als mensen onethische handelingen uitvoeren in opdracht van een autoriteit, werkt hun eigen moraliteitsbesef minder goed. Een heruitvoering van het beruchte experiment van Amerikaans psycholoog Stanley Milgram door de Poolse Universiteit van Sociale Wetenschappen en Geesteswetenschappen in Warschauw bevestigt dit nogmaals. Nieuws en Co sprak er over met Paul van Lange, hoogleraar sociale psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
U bent gehoorzamer dan u wilt toegeven
De bedoeling van het Milgram-experiment is dat de proefpersonen in opdracht van een autoriteit letterlijk een steeds hogere elektrische schok aan een leerling moet toedienen wanneer deze leerling (verborgen achter een muur) een fout antwoord op een vraag geeft. De proefpersonen (die het Milgram-experiment voor alle duidelijkheid niet kenden) dachten ook hier dat de proef diende om het effect van straffen op leren na te gaan. Maar in feite onderzochten de wetenschappers dus hoe groot de bereidwilligheid van de proefpersonen was om een ander hoge schokken toe te dienen.
En ook hier blijken de resultaten even pessimistisch te zijn als bij het originele experiment: ook al hoorden de proefpersonen de leerling soms schreeuwen van de pijn, 90 procent van hen ging onder druk van de autoriteit tot niveau 10 (oftewel 150 volt), het niveau waarvan Milgram oorspronkelijk dacht dat de meeste proefpersonen al met het experiment zouden stoppen.
Rebelleren is moeilijker dan gedacht
Gelukkig was de leerling die de schokken moest ontvangen ook in dit experiment een acteur en voelde deze de schokken niet echt. Maar dat wisten de proefpersonen niet. Daarom ook dat de Poolse onderzoekers het experiment bij niveau 10 lieten stoppen, en de kans op trauma’s bij de proefpersonen over wat ze deden al minder traumatiserend is. In het originele Milgram-experiment ging 65 procent van de proefpersonen daarentegen door tot maar liefst 450 Volt, het maximum percentage dat ze konden toedienen.
Beide experimenten maken volgens Paul van Lange duidelijk dat mensen eigenlijk niet kunnen inschatten hoe gehoorzaam zijzelf en anderen zijn. “Als je een willekeurige groep van mensen vraagt hoeveel mensen doorgaan tot 300 Volt, dan denkt ongeveer twee procent van de mensen dat.”
En ook niet te vergeten: in beide experimenten stopte ongeveer tien procent van de proefpersonen wel op tijd.
Meer over de Poolse heruitvoering van het Milgram-experiment weten? Klik hier voor de langere versie van dit artikel.
Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in De Ochtend
Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).
Gerelateerd
