Waar blijft het plastic in onze oceanen? (Het antwoord komt dit jaar al!)

Is het naar de zeebodem gezakt, opgelost of ligt het op verlaten stranden? Miljarden kilo’s plastic komen per jaar in zee terecht en het gros zijn we dus kwijt. "Er is geen eiland met plastic", zegt hoogleraar Oceanografie aan de Universiteit Utrecht en klimaatwetenschapper Erik van Sebille.

Plastic bouillon

Het plastic in de oceaan wordt vaak omschreven als de 'plastic soep', maar het is volgens de onderzoeker eerder een bouillon. "Plastic fragmenteert en breekt in kleinere stukjes. Dit worden microplastics of zelfs nanoplastic en deze deeltjes zijn soms dunner dan een haar."

Juist die kleine plasticdeeltjes zijn gevaarlijk. "Er zijn weinig dieren die een plastic colafles kunnen doorslikken, maar er zijn wel veel diertjes die kleine stukjes plastic binnekrijgen. Daarmee komt het veel dieper in de voedselketen." Overal wordt plastic aangetroffen, zelfs in de diepzee, maar hoe dit plastic zich in de oceaan gedraagt weten we niet.

Verontreiniging voorspellen

Door verschillende onderzoeken te combineren brengt hij in kaart waar dat plastic blijft. Met modellen geleend uit de astrofysica (die daar gebruikt worden om de processen die zich afspelen in sterren en sterrenstelsels) en oceaanstroomvoorspellingen, probeert hij te voorspellen waar het plastic zich bevindt.

"Net zoals je kunt uitrekenen hoe de luchtverontreiniging van Tata Steel met de wind meewaait, kunnen wij dus uitrekenen hoe het plastic van een bepaalde bron met de oceaanstromingen meedrijft."

Samenwerking biologen

Daarvoor moet je veel meer weten dan alleen waar het plastic in de oceaan terechtkomt en hoe de zeestroom loopt. "Plankton groeit op het plastic waardoor het zwaarder wordt en het naar beneden zinkt. Ook dat soort dingen proberen we mee te nemen." Daarom werkt Van Sebille ook samen met biologen.

Het model is inmiddels af en de eerste resultaten worden over twee maanden verwacht. "We zijn het model nu aan het trainen met gegevens van collega’s. Met met machine learning proberen we het hele plaatje rond te krijgen."

Kaart van al het plastic

De uitkomsten van het onderzoek zullen aangeven waar het plastic zich bevindt, maar belangrijker is volgens Van Sebille op welke plekken het plastic de grootste schade kan aanrichten. "De hoeveelheid plastic is niet overal hetzelfde, maar het marineleven ook niet. Het is bijvoorbeeld veel erger als er plastic rond de koraalriffen zit, dan ergens middenin de oceaan, want daar heeft het minder impact op het zeeleven."