'Ik zat tijdens mijn carrière diep in de kast, omdat ik dacht dat dát niet bij topsport paste'

Het afgelopen jaar heeft weer een groot aantal topsporters besloten om te stoppen: omdat het lijf niet meer wil - denk aan schaatser Koen Verweij - of uit frustratie over de resultaten, zoals Tom Dumoulin. Succes in de sport is leuk, maar het komt soms wel met een hele hoge prijs. Wat te denken van een onderzoek vorig jaar waaruit blijkt dat veel oud-topsporters kampen met mentale problemen. Hoe kunnen we komend jaar komen tot een betere balans tussen succes in de sport en gezondheid?

"Ik denk dat sporters niet altijd weten wat fysiek en mentaal nou echt nodig is voor hun sportieve prestaties, zegt Booij, die oud-topsporters in hun carrière na de sport begeleidt. "Tuurlijk is er druk, want je presteert op het beste van je kunnen. Alleen moet je er fysiek en mentaal goed mee omgaan, en vooral met goede begeleiding. Daar moeten we het wel over hebben."

Volgens Booij gaan sporters omwille van prestatie vaak te ver in het veronachtzamen van hun fysieke en mentale gezondheid. "Ik nam zelf ook fysiek te veel risico in het veld. Ik liep de strafcorner uit en was een van de eersten die in de baan van het schot liep, omdat ik merkte dat dat succesvol kon zijn. Daarmee ben ik wel flink geraakt. Als ik dat nu zie denk ik: waar was ik bezig? Ze benoemt ook haar sterke emoties in het veld “die niet in verhouding lagen tot wat je aan het doen was. De benodigde mentale begeleiding hiervoor is te lang onderbelicht geweest."

'Het helpt dat sporters zelf opener worden'

"De eerste helft van mijn carrière zat ik diep in de kast, omdat ik dacht dat dát niet bij topsport paste", zegt oud-topzwemmer Johan Kenkhuis. Homoseksualiteit strookte niet met zijn ideaalbeeld van een topsporter. "Maar in de sport zoek je de grenzen van je kunnen op. Daar heb je alles voor nodig, ook peace of mind. En als je dan een tiener bent met dat beeld, dan moet er ook iemand zijn die dat kan relativeren."

Zowel Booij als Kenkhuis zien langzaam verbetering ontstaan bij de begeleiding van topsporters. "Het helpt dat sporters zelf opener worden", zegt Booij. Zo is ze blij dat sommige voetballers zich tijdens het WK kwetsbaar opstelden, zoals Denzel Dumfries, die openheid gaf over het feit dat hij met een sportpsycholoog spreekt. "Je kwetsbaar opstellen is voor topsporters ingewikkeld, omdat je bang bent dat een ander daar gebruik van maakt. Maar ook bij je coach. Want als je zegt dat je nerveus bent voor de finale, stelt hij je dan nog wel op?"

Coaches zijn volgens Booij nog lang niet altijd voldoende opgeleid om goede mentale begeleiding te bieden. "Soms heeft een coach daar zelf ook weer hulp voor nodig. Coaches moeten zich dan ook laten coachen. Het gaat om zoveel meer dan alleen maar het technische, het tactische, en het fysieke."

Kenkhuis beaamt dit en pleit voor coaches die weten hoe je de persoon naast de topsporter ook gelukkig kan maken. "De opleidingen is nog erg gericht op de hardware en minder op de software."