Slechte sfeer Tweede Kamer slaat over naar gemeenteraden: 'Raadsleden spiegelen zich eraan'

Het instituut helpt gemeenteraden door het hele land bij het verbeteren van het besluitvormingsproces. Bijl ziet hoe met name in de afgelopen twee jaar de verhoudingen op scherp zijn komen te staan.

'Tweede Kamer zet de toon'

Deze week was het raak in de gemeenteraad van Amersfoort. In een mail schreef Hans van Wegen van Burger Partij Amersfoort aan Youssef el Messaoudi van GroenLinks: 'Klopt, je hebt een Nederlands paspoort enz, maar in je DNA zit nog steeds kei-hard ingebakken: het zeer autoritaire Middellandse Zee-gedrag'.

John Bijl schrok ook van deze opmerking, maar volgens hem past het in een trend: "De Tweede Kamer zet de toon. Gemeenteraadsleden lijken zich er wel eens aan te spiegelen. De verhoudingen lijken soms meer op vijandschap gebaseerd."

Ontzuiling

Volgens Bijl moet de verklaring ook worden gezocht in ontzuiling: "De verzuiling is toch echt wel voorbij. Partijen zijn al ruimt twintig jaar op zoek naar een nieuwe achterban. Je ziet daardoor veel meer profileringsdrang en ellebogenwerk, ook op het niveau van de gemeenteraad."

Daarnaast speelt sociale media een hele grote rol in de verruwing: "In Amstelveen had een raadslid zich ziek gemeld, ging thuis het debat volgen en zitten tweeten over de gemaakte beslissingen. Je ziet dat raadsleden op Twitter ook elkaar de maat nemen. Het is natuurlijk ontzettend moeilijk om een fatsoenlijk debat te voeren in de raad als je elkaar net voor domme sukkel hebt uitgemaakt in een tweet."

Invloed op kwaliteit

De slechte sfeer heeft invloed op de kwaliteit van de politieke besluitvorming. Bijl: "Mensen vinden het moeilijk om naar elkaar te luisteren. De inhoud van het debat raakt steeds verder op de achtergrond. De ruzie blijft hangen, ook in de media."

Aan ander effect is dat gemeenteraadsleden het als zwaar werk ervaren en relatief er snel de brui aan geven. Gemiddeld zit een raadslid nog geen zes jaar. Volgens John Bijl gaat op die manier ervaring verloren, en dus ook de ervaring dat het nodig is om samen te werken om iets te kunnen bereiken. "Het is toch de bedoeling om samen een bestuursorgaan te vormen. Daarvoor zijn goede debatten nodig en dat werkt niet als je alleen maar naar elkaar blijft schreeuwen."