Wim Voermans: 'Kabinet koos bij avondklok bewust voor een middel buiten het parlement om'

Update 19 februari 14:30 uur: Uitspraak over een week

De voorzitter van het gerechtshof Tan-de Sonnaville zegt dat na het horen van de argumenten van beide partijen er meer tijd nodig is voor het doen van een uitspraak. In eerste instantie had het Hof het streven om deze vrijdag nog uitspraak te doen, maar de voorzitter zegt dat dat niet lukt. Volgende week vrijdag wordt er schriftelijk uitspraak gedaan.

Lees meer...

Het gerechtshof behandelt het hoger beroep dat door het demissionaire kabinet is aangetekend in navolging van de zaak die Viruswaarheid dinsdag aanspande rondom de avondklok. Daarnaast buigt de Eerste Kamer zich over de spoedwet die donderdag een meerderheid kreeg in de Tweede Kamer.

Parlement buitengesloten

Volgens Voermans heeft het demissionair kabinet-Rutte III het parlement buitengesloten door het gebruik van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg). "Bij de coronawet vorig jaar oktober heeft het parlement voor de poorten van de hel weten te regelen dat ze betrokken worden bij de bekrachtiging van noodmaatregelen die het kabinet zou nemen. En wat doet het kabinet? Een middel zoeken waarbij het parlement niet betrokken hoeft te worden."

'Anders moeten doen'

De Wbbbg is een instrument waarbij het parlement niet betrokken hoeft te worden, vertelt Voermans. "Wat er gebeurt is cynisch. Je doet zelf iets verkeerd door bewust een verkeerd middel te gebruiken en het parlement er niet bij te betrekken – en dan mag het parlement jouw probleem op gaan lossen met een spoedwet."

De wet waarop de avondklok nu is gebaseerd, is bedoeld voor acuut gevaar, legt Voermans uit. "Daar waar je gelijk iets moet doen, binnen een paar uur. De wet heeft het karakter van een noodrem van een trein." Het gebruik ervan gaat niet meer op omdat vanaf november al werd gekeken naar de mogelijkheid van een avondklok, stelt Voermans. "Ze hadden dit anders moeten doen."

De steun van het parlement voor een avondklok-noodwet in de Tweede Kamer donderdag, legitimeert volgens Voermans deze werkwijze van het kabinet niet. "Het parlement stelt zich verantwoordelijk op en stemt daarom in. Maar ze konden alleen een kruisje zetten ter goedkeuring en niet meepraten over randvoorwaarden en kaders. Dat was bij de coronawet zo en nu gebeurt hetzelfde met de spoedwet."

Trend van onzorgvuldigheid

Voermans ziet de verkeerde onderbouwing van de avondklok als een symptoom van een bredere trend. Het land moet bestuurd worden, zijn boek daarover dat deze vrijdag verschijnt, dankt zijn titel aan een uitspraak van Mark Rutte. "Het land wordt gezien als een soort bedrijf dat gerund moet worden op de meest efficiënte manier. Die manier van denken heeft de afgelopen jaren een vlucht genomen en ook de avondklok is daar nu een goed voorbeeld van."

Met een gevoel van haast en "we moeten door", ontstond er volgens Voermans een nieuw soort mentaliteit waarbij het gezag zichzelf legitimeert. "Het maakt niet uit op welke manier, er is haast en dus doen we het zo." Door die snelheid ontstaat democratische onzorgvuldigheid die nu ook bij de spoedwet goed zichtbaar wordt, stelt Voermans.

Parlement minder te zeggen

Deze manier van werken - Voermans noemt het "de buitenbocht nemen" - is kenmerkend voor hoe het land de laatste jaren bestuurd wordt, zegt Voermans. "Zo gaat Rutte eerst met andere partijen en organisaties om de tafel en daarna pas naar het parlement. Hij zegt dan: dat kunnen mensen lelijk vinden of spelbederf, maar het land moet gerund worden. Het gevolg is dat het parlement steeds minder te zeggen heeft."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.