Politie over onterechte arrestatie jongeren: 'We hebben steken laten vallen'

Lars* en Fabian* willen die avond in maart met drie vrienden op pad. Maar op het moment dat ze de deur achter zich dichtrekken, gaat het mis. "We kregen het licht van een zaklamp en een pistool op ons gericht", zegt Lars. "De man schreeuwde dat we meteen op de grond moesten liggen anders 'schoot hij ons helemaal kapot'." Binnen enkele seconden waren de jongens omsingeld door politiebusjes.

Ze werden afzonderlijk van elkaar vervoerd naar het politiebureau. Fabian herinnert zich dat hij de agent vroeg waarom hij werd opgepakt. Een antwoord kreeg hij niet. Wel hoorde hij de agent zeggen dat ze hem te pakken hadden: 'de zwarte jongen in het trainingspak'. Fabian was bezorgd, maar hij wist dat hij niks gedaan had. "Ik wist niet wat er gebeurde, waarom overkomt mij dit?" Na een nacht in de cel hoorden de jongens dat ze verdacht werden van een gewapende roofoverval.

'Niet aan de politie om te straffen'

De politie heeft de vriendengroep aangehouden omdat ze voldoen aan het signalement van daders van een gewelddadige roofoverval, die net in de buurt had plaatsgevonden. En dat de jongens aan het signalement voldeden, snapt Monica Ruiz van Hattem, moeder van een van de jongens, wel.

"Het ging om een groep vijftien- tot twintigjarigen, gemengd zwart-witte huidskleur en één droeg een rode en één een witte capuchon. En mijn zoon droeg ook een witte capuchon." Op basis van die uiterlijkheden snapt Ruiz van Hattem de redenatie van de politie nog. "Maar mijn zoon maakt dit vaker mee, als zwarte jongen wordt hij wel vaker staande gehouden, maar hij is ook 2.03 meter lang. Maar 0,3% van de Rotterdammers is zo lang. Waarom is het signalement niet 'extreem lange jongen'? Dat vind ik lastig."

Ook over de manier van arresteren is Ruiz van Hattem niet te spreken. "Met zoveel geweld en dreiging, niet wetend waarvan je beschuldigd wordt. En zelfs al waren ze schuldig, dan is het niet aan de politie om mensen te straffen, maar om ze te arresteren. Vervolgens bepaalt het OM of iemand schuldig is of niet."

Benaderingstechniek

Het OM is nu bezig met een strafrechtelijk onderzoek naar de zaak. Faïza Fasi, leidinggevende van de politie Rijnmond-Oost, vertelt dat er een bepaalde werkwijze is voor het uitvoeren van aanhoudingen waar een mogelijk vuurwapengevaarlijke verdachte in het spel is. "Die techniek is ontzettend impactvol voor degene die dat meemaakt. Soms is het niet te zien wie je op dat moment voor je hebt, waardoor leeftijd inschatten lastig wordt."

Voor Ruiz van Hattem is die redenatie onnavolgbaar. "Ze weten dus niet wie ze voor zich hebben, maar wel dat ze aan een bepaald signalement voldoen." Voor het maken van haar korte film over het incident vroeg ze ook bodycambeelden op bij de politie. Maar de bodycams, die waren niet aangezet omdat de situatie niet onveilig zou zijn geweest. "Ik krijg zoveel dubbele berichten daarover, het lijkt alsof ze duidelijk voor ogen hebben hoe je het doet, maar er zit een grijs gebied in", aldus Ruiz van Hattem. "Ze hadden ook eerst met de jongens kunnen praten, dan wisten ze meteen dat ze vanuit huis kwamen. Er is geen enkele aanleiding om zo gewelddadig te doen."

Steken laten vallen

Dat de politie steken heeft laten vallen, onderkent Fasi. "In de nazorg hadden we meer oog moeten hebben voor de impact en het menselijk aspect. We hadden beter uit moeten leggen waarom we doen zoals we doen en zeggen wat we zeggen. We hadden sneller met de jongeren en ouders om tafel gemoeten om dit toe te lichten."

* Dit zijn gefingeerde namen, de echte namen zijn bekend bij de redactie.