'Abortus is altijd de speelbal in de politiek': Tweede Kamer wil nieuw onderzoek

VVD-Kamerlid Harry Bevers is fel tegen de motie. Volgens hem is het niet slechts een onderzoek, maar een registratieplicht die vrouwen dwingt hun keuze te verantwoorden. "Was het maar een onderzoek, want het gaat veel verder", stelt Bevers. "Het gaat om een registratieplicht om vrouwen te laten aangeven wat de reden is voor abortus. Dat is gewoon een achteruitgang." Volgens hem legt dit een onnodige druk op vrouwen en draagt het bij aan stigmatisering.

Anneke van Soest, bestuurslid van het Nederlands Genootschap van Abortusartsen en zelf abortusarts, sluit zich daarbij aan. "Het is iets dat tussen de vrouw en de arts speelt," zegt ze. "Het suggereert dat vrouwen die keuze zelf niet kunnen maken", voegt Bevers hieraan toe.

Coalitiepartner BBB

Opvallend is dat de BBB zich eerder tegen de motie stelde. Caroline van der Plas liet weten hiervan achteraf spijt te hebben. Vervolgens heeft zij niet zelf de motie wederom ingediend maar aan de SGP gevraagd of zij dat samen met de ChristenUnie wilden doen. Hier hebben zij gehoor aan gegeven.

Bevers benadrukt echter dat een registratieplicht vanuit de politiek geen zin heeft: "In België zijn ze in 2018 gestopt met een dergelijke registratie." Zelden is er maar één reden voor een abortus. Veel vaker gaat het om een totaal aan omstandigheden, die niet goed in een afvinklijstje te vangen is.

Stijgende abortuscijfers

Dat het aantal abortussen in Nederland de afgelopen twee jaar gestegen zijn, is volgens Van Soest niet direct problematisch. "De toegankelijkheid is goed geregeld, en het kan ook betekenen dat vrouwen zich bewuster zijn van hun keuzes. Dat kan een positief signaal zijn."

Toch wil coalitiepartner NSC de factoren achter de stijging onderzoeken, met als doel het aantal abortussen te verlagen. Van Soest ziet hierin een gevaarlijke ontwikkeling. "Het begint met bevragen, met een registratie, en dan vervolgens een oordeel, en vervolgens controle, en misschien uiteindelijk wel inperking."

Wankel fundament

Een ander discussiepunt is dat abortus in Nederland nog steeds in het Wetboek van Strafrecht staat. Fleur van Leeuwen, docent internationaal- en Europees recht, waarschuwde recent in de Volkskrant: "Abortus is in Nederland enkel toegankelijk omdat artsen bereid zijn deze zorg te verlenen. Maar voorbeelden uit andere landen laten zien hoe snel die toegang kan verdwijnen." Bevers verdedigt de VVD-lijn: "Het schrappen uit het strafrecht heeft geen zin. Wij wegen de beschermwaardigheid van het leven af tegen het recht op zelfbeschikking."

Van Soest vindt dat te onzeker. "Zolang abortus in het Wetboek van Strafrecht staat, biedt het ruimte om het in te perken. Het moet een grondrecht worden. Het is medische zorg, geen misdaad."

Van Soest wijst erop dat de VVD in het coalitieakkoord heeft vastgelegd dat de abortuswetgeving ongewijzigd blijft, tenzij er onvoorziene en belangrijke ontwikkelingen zijn. Dit baart haar zorgen. "Abortus is altijd de speelbal in de politiek. Wanneer wordt abortus ingezet als wisselgeld door de VVD?"

Terug naar de straat?

De ontwikkelingen rondom abortus in landen als de VS en Italië zijn zorgwekkend. Van Soest vreest dat Nederland dezelfde kant op gaat. "Er is een groot draagvlak voor vrouwenrechten, maar bij de laatste verkiezingen zagen we dat er ook steun is voor heel andere ideeën. Ik ben bang dat er langzaam aan die wet geknabbeld gaat worden."

Met de stemming in de Tweede Kamer in aantocht rijst de vraag of activisten opnieuw massaal de straat op moeten onder het motto 'baas in eigen buik'. Volgens Bevers is dat niet nodig maar Van Soest blijft alert: "Dit is hoe het begint." Over de motie wordt morgen, dinsdag 3 maart, gestemd in de Tweede Kamer.