Europarlementariër Chahim: dwanglicenties voor vaccinreuzen uitweg uit crisis

De Europarlementariër is ervan overtuigd dat er meer locaties zijn waar de productie van vaccins kan worden opgeschroefd. Mits meer medische bedrijven aan de slag kunnen met de receptuur en data van de farmaceuten die reeds coronavaccins hebben ontwikkeld. Hoeveel locaties weet hij niet. Eurocommissaris Breton (interne markt) is momenteel bezig om deze potentiële capaciteit te inventariseren.

Voor Chahim gaat dit te langzaam. "Als we het nu niet inzetten (op dwanglicenties), wanneer dan wel? We hebben daze wetgeving bedacht voor situaties waar we nu inzetten. Als we er nu geen gebruik van maken, dan is het een farce."

Formeel zijn het de lidstaten die onder de vleugels van de Wereldhandelsorganisatie, de WTO, de mogelijkheid hebben om dwanglicenties op te leggen. Chahim wil echter dat niet alleen Nederland, maar ook de rest van de Europese Unie zich daar hard voor gaat maken.

'Niet zielig'

Van het tegenargument dat het aan de man brengen van de vaccins ook hetgeen is waar de farmaceuten hun geld mee (terug)verdienen, wil Chahin niets weten. "Ook bij een dwanglicentie krijgen farmaceuten een vergoeding. We moeten niet doen alsof zij zielig zijn, alsof we alles van ze afpakken en zij totaal geen businessmodel meer hebben."

Volgens hem is het nu ingrijpen met dwanglicenties niet vergelijkbaar met een normale situatie. "Normaal investeert een farmaceut zelf tussen de 2 en 2,5 miljard om een medicijn te maken. En hebben ze twintig jaar de tijd om het terug te verdienen."

Belastingbetaler

Bij de coronavaccins investeerde de Europese Unie 2,1 miljard euro. "Bijna de volledige productie en ontwikkeling van coronavaccins (in Europa) is betaald met publiek middelen. Met geld van u en mij."

Daarmee wijst Chahim erop dat dit keer de belastingbetaler het risico van farmaceuten heeft gedragen om vaccins te ontwikkelen. Ook van farmaceuten die daar uiteindelijk niet in zijn geslaagd. "Wij zeggen nu: ga samenwerken, ook met producenten die het niet gelukt is. Ga die data en licenties met hen delen zodat zij ook kunnen helpen om deze crisis te verslaan."

Dat de samenwerking op grote schaal niet vanzelf gaat, blijkt ook uit de lege pool die hiertoe door de Wereld Gezondheidsorganisatie hiertoe in het leven is geroepen. Deze in mei 2020 opgerichte Covid-19 Technology Access Pool (C-TAP) heeft als doel om medische bedrijven hun kennis te delen. Zodat deze vervolgens door andere medische bedrijven tegen een vergoeding zou kunnen worden hergebruikt om vaccins (door) te ontwikkelen.

Onhandig onderhandeld

De haast komt mede door de tegenvallende levering van farmaceut AstraZeneca. Na publiekelijk geruzie hierover maakte de Europese Unie en AstraZeneca hun contract openbaar. Daaruit bleek dat het ging om een inspanningsverplichting en geen leveringsplicht. "Ze hebben onhandig onderhandeld", oordeelt Chahim over deze deal. Maar evalueren hoe dat "veel beter" had gekund, wil hij pas doen als de crisis is opgelost.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.