'Opluchting' na Duitse verkiezingsuitslag: 'Kiezers willen stabiele regering van partijen die ze goed kennen'

De weg is vrij voor Friedrich Merz om Bondskanselier te worden nadat 84 procent van de Duitsers hun hebben uitgebracht. Zijn partij CDU/CSU heeft 28,6 procent van de stemmen gekregen bij de Duitse verkiezingen. Alice Weidels partij haalde 21 procent van de stemmen. Maar de sociaaldemocratische partij SPD heeft 16 procent behaald en zal een coalitie vormen met CDU/CSU.

Opluchting

Volgens Verburg is de uitslag een "opluchting" voor de Duitse bevolking. Kleinere partijen hadden nog roet in het eten kunnen gooien voor de beoogde coalitie van CDU met SPD. "De vrees was dat de AfD een stuk groter zou worden." Ondertussen is de AfD wel verdubbeld ten opzichte van vier jaar geleden en zijn nu de grootste oppositiepartij. "In het parlement wordt het heel moeilijk om zo'n partij te omzeilen."

Migratie

Duitslandkenner Willem Melching stelt dat een deel van de AfD "ronduit fascistisch" is, maar dat de Duitsers die op de partij stemden dat niet direct zijn. "Je moet serieus kijken waarom zoveel mensen op die partij stemmen." Dat heeft vooral te maken met asielmigratie in het land, waar driekwart van de Duitsers hervorming op willen zien.

Maar dat wordt lastig voor de CDU, aangezien ze waarschijnlijk moeten samenwerken met de SPD. Dan hebben ze een kleine meerderheid in het parlement, maar de SPD kijkt anders tegen het migratiebeleid aan dan de CDU, vertelt Melching. Ook de energievoorziening is een belangrijk punt voor de Duitse kiezers.

Saaiheid

Volgens Duitslandkenner Annette Birschel zijn de Duitsers vooral op zoek naar "stabiliteit, rust en saaiheid" in het nieuwe parlement. "De CDU is behoorlijk naar rechts geschoven. Het is niet meer de partij van Merkel", voegt Birschel toe. "Hij kan niet zomaar zeggen de grenzen te sluiten en migranten terug te sturen. Het was campagneretoriek om stemmers weg te halen bij de AfD."

Respect

Merz is ook "niet populair" als kanselier, gaat Birschel verder, en scoort ten opzichte van voorgaande CDU-kanseliers behoorlijk laag. "Een stabiele regering voor elkaar krijgen zou hem respect opleveren." Freek Blauwhof, die jarenlang voor Die Linke heeft gewerkt, vreest vooral dat de AfD "salonfähig" wordt. "We gaan veel actie zien", denkt Blauwhof.

Europese samenwerking

Tom Berendsen, Europarlementariër namens CDA, maakt zich ook zorgen over de groei van de AfD, omdat de partij anti-Europa en pro-Rusland is. Samenwerken met de CDU zal dan wel weer goed verlopen. "Ze zien de oplossingen in Europa", aldus Berendsen. "We moeten in Europa stappen zetten."

De CDU leek de deur tot samenwerking met de AfD open te zetten toen ze samen een motie steunden. Merz heeft vervolgens "kristalhelder" gemaakt dat dat niet ging gebeuren. Volgens Berendsen hebben we iets soortgelijks gezien toen de VVD ging samenwerken met de PVV. "We hebben in Nederland gezien dat dat niet de beste tactiek is. Dat heeft de VVD ook door."

Beller Annemarie van Schonerwald is "opgelucht" dat er geen populistische coalitie gevormd zal worden in Duitsland. "Dat is voor Europa de gelegenheid om ons onderling te versterken", zegt Van Schonerwald. "Ik hoop dat we er met z’n allen achter komen dat we ons op Europa moeten focussen. Hoe de VS bezig is, is zo niet Europees."