Zo zit het met de vertrouwenspersonen van de Haagse fracties en de Tweede Kamer

Uit onderzoek van De Nieuws BV blijkt dat het beleid rondom het aanpakken van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag van de Tweede Kamer en de fracties nog wel wat te wensen overlaat. Hoe dat precies zit, is te lezen in dit uitgebreide achtergrondartikel.

Een goed beleid is van belang. Eerder dit jaar concludeerde De Nieuws BV op basis van een eigen onderzoek dat er onder het dak van de Tweede Kamer nog sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Opmerkingen als: "Dat moet wel een lekker ding zijn, anders was ze niet aangenomen", zijn niet van de lucht.

Ook Kamervoorzitter Bergkamp erkende dat er een probleem is. Zo zei ze op 21 juni 2021 tijdens de Ramingen van de Tweede Kamer: “Ik krijg structureel te veel signalen dat er zorgen zijn over de sociale veiligheid in de Kamerorganisatie.” Maar wat doen de fracties en de Tweede Kamer eigenlijk om dit tegen te gaan? Opvallend is dat alle fracties een andere aanpak hanteren.

Volgens experts die De Nieuws BV sprak, is het belangrijk dat fracties vertrouwenspersonen aanbieden die aan een paar eisen voldoen. Ten eerste is het belangrijk dat er een externe vertrouwenspersoon is, dus niet een collega die je wellicht kent en niet voor jouw gevoel misschien niet objectief en onafhankelijk is. Ten tweede is het van belang dat een vertrouwenspersoon gecertificeerd is, ook als het gaat om MeToo-gesprekken. Vertrouwenspersoon zijn en de gesprekken op een juiste manier voeren is namelijk een vak dat niet iedereen zomaar kan. Tenslotte is het van belang dat de route naar de vertrouwenspersonen - naast duidelijk - ook zo kort mogelijk is, dus het liefst gewoon in Den Haag.

Op basis van wat de fracties hebben doorgegeven aan De Nieuws BV, voldoen slechts twee partijen aan al deze drie criteria. Hieronder is een beknopte samenvatting te lezen van wat de partijen hebben doorgegeven aan De Nieuws BV.

VVD

Mariëlle Paul, Tweede Kamerlid, is de vertrouwenspersoon voor de VVD. “Je verdere vragen kan ik niet beantwoorden, want het betreft hier personeelsvertrouwelijke informatie”, aldus de VVD.

Externe vertrouwenspersoon: Niet voor de Haagse fractie

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Onbekend

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Niet extern, wel intern

Meldingen: Onbekend

D66

D66 verwijst naar de vertrouwenspersoon van de Tweede Kamer of bij de vertrouwenspersoon van de partij. Ook kan je terecht bij de ambtelijk secretaris, een soort leidinggevende van de fractie. Dit zijn meestal geen gecertificeerde vertrouwenspersonen. D66 heeft binnen de partij een netwerk van vertrouwenspersonen door heel Nederland. Deze zijn ook gecertificeerd. De fractie sluit zich daarbij aan. De landelijke coördinator schrijft een jaarlijks rapport voor het Landelijk Bestuur van de vereniging D66.

Externe vertrouwenspersoon: Geen gecertificeerde voor de Haagse fractie

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Niet in Den Haag, wel via de landelijke partij

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Niet extern, wel intern

Meldingen: Geen meldingen

PVV

Geen reactie

Externe vertrouwenspersoon: Onbekend

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Onbekend

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Onbekend

Meldingen: Onbekend

CDA

Alle medewerkers van de CDA-fractie de vertrouwenspersonen van de Tweede Kamer.

Een van deze vertrouwenspersonen is aangesteld vanuit het eigen fractiebureau. Het CDA verwijst naar het jaarverslag van de Tweede Kamer vertrouwenscommissie voor eventuele meldingen.

Externe vertrouwenspersoon: Niet voor de Haagse fractie

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Ja, de vertrouwenspersoon is gecertificeerd omdat deze ook onderdeel is van de vertrouwenscommissie van de Tweede Kamer

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Ja, de vertrouwenspersoon van het CDA wordt ook afgevaardigd aan de Tweede Kamer

Meldingen: Onbekend

SP

De SP heeft een vertrouwenspersoon voor het personeel waar medewerkers en Kamerleden bij terecht kunnen. De vertrouwenspersonen zijn als lid verbonden aan de partij, niet als medewerker. De vertrouwenspersonen zijn geselecteerd op basis van hun werkervaring en vaardigheden, er is geen specifieke metoo training aangeboden in de afgelopen twee jaar.

De vertrouwenspersonen doen jaarlijks een geanonimiseerd verslag aan het bestuur.

Externe vertrouwenspersoon: Geen gecertificeerde voor de Haagse fractie. Via de partij zijn de vertrouwenspersonen wel lid van de SP, maar geen medewerker.

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Niet getraind op gesprekken rondom seksueel grensoverschrijdend gedrag

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Niet in Den Haag, wel voor de partij

Meldingen: Geen meldingen

PvdA

Medewerkers worden eerst verwezen naar de leidinggevende. Anders kun je terecht bij de vertrouwenspersoon van de Tweede Kamer. Een medewerker van de PvdA-fractie is ook een van de zes vertrouwenspersonen die zitting hebben in deze commissie. Het landelijk partijbureau kent daarnaast ook een eigen vertrouwenspersoon voor medewerkers. De PvdA verwijst naar het rapport dat de Tweede Kamer vertrouwenspersonen schrijven.

Externe vertrouwenspersoon: Niet voor de Haagse fractie

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Ja, de vertrouwenspersoon is gecertificeerd omdat deze ook onderdeel is van de vertrouwenscommissie van de Tweede Kamer

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Ja, de vertrouwenspersoon van de PvdA wordt ook afgevaardigd aan de Tweede Kamer

Meldingen: Geen meldingen

GroenLinks

GroenLinks heeft voor de Tweede Kamerfractie twee vertrouwenspersonen, intern en extern. De vereniging GroenLinks heeft ook vertrouwenspersonen en een klachtenregeling. De vertrouwenspersonen hebben een gecertificeerde opleiding, volgen herhalingstrainingen en schrijven jaarlijks een rapport.

Externe vertrouwenspersoon: Ja

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Ja

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Ja

Meldingen: Een melding in de afgelopen jaren

Partij voor de Dieren

De ambtelijk secretaris kan benaderd worden als vertrouwenspersoon voor fractiemedewerkers, intern dus. Dit is geen getrainde vertrouwenspersoon. De landelijke partij heeft ook een extern vertrouwenspersoon ingeschakeld, die is wel gecertificeerd. Er wordt geen rapport geschreven.

Externe vertrouwenspersoon: Niet in Den Haag, wel via het landelijke partijbureau

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Niet in Den Haag, wel via het landelijke partijbureau

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Geen gecertificeerde

Meldingen: Onbekend

ChristenUnie

In mei 2020 heeft de ChristenUnie als partij besloten de eigen structuur van vertrouwenspersonen te herzien, waarbij de keuze is gemaakt om ook onder meer de ChristenUnie Tweede Kamerfractie (Kamerleden + medewerkers) in deze structuur mee te nemen. In oktober en november 2020 zijn daarop twee vertrouwenspersonen (een man en een vrouw) aangesteld. Deze vertrouwenspersonen zijn ervaren, externe vertrouwenspersonen en hebben beiden een training gehad op dit gebied. Ze hebben ervaring en volgen cursussen, onder meer bij de branchevereniging waar ze lid van zijn.

Binnenkort worden zij (persoonlijk) geïntroduceerd bij de Kamerleden en medewerkers van de (nieuwe) ChristenUnie Tweede Kamerfractie. Ze rapporteren jaarlijks (geanonimiseerd) moeten aan het Landelijk Bestuur van de ChristenUnie.

Externe vertrouwenspersoon: Niet in Den Haag, wel via landelijk partijbureau

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Niet in Den Haag, wel via landelijk partijbureau

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Nee, maar vertrouwenspersonen van het partijbureau worden wel voorgesteld aan de Haagse fractie. Voor een vertrouwenspersoon in Den Haag wordt verwezen naar vertrouwenspersoon van de Tweede Kamer.

Meldingen: Geen meldingen

FvD

“Als partij doen we over dergelijke interne procedures geen uitspraken aan de media (net zoals we dat niet doen over onze social media strategie, of over - ik zeg maar wat - het organogram van onze fractie)”, schrijft de persvoorlichter van het FvD. “Wel kan ik je vertellen dat er gelukkig nooit dergelijke voorvallen als bij D66 hebben plaatsgevonden binnen onze partij. Wellicht omdat wij niet verblind door identity politics vrouwen aannemen omdat ze vrouw zijn, maar om hun kunnen - en ze vervolgens dus ook behandelen als gelijken.”

Externe vertrouwenspersoon: Onbekend

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Onbekend

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Onbekend

Meldingen: Onbekend

Volt

Volt is momenteel bezig om duidelijke processen vastleggen over hoe de partij hiermee moet omgaan. Voorlopig heeft de partij een interim vertrouwenspersoon en een door de leden ingestelde commissie van Geschil en Beroep. Het zou kunnen dat zij in een later stadium ook een vertrouwenspersoon zullen aanstellen binnen de fractie. De vertrouwenspersoon is getraind op het gebied van conflictoplossing, persoonlijke ontwikkeling en mediation. Op dit moment is niet formeel gecommuniceerd wie de vertrouwenspersoon is. De vertrouwenspersoon is lid van Volt, maar geen onderdeel van een team of ander formeel orgaan binnen Volt. Momenteel wordt er geen jaarlijks verslag gemaakt.

Externe vertrouwenspersoon: Nee

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Ja, maar niet specifiek op gesprekken over seksueel grensoverschrijdend gedrag

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Nee

Meldingen: Onbekend

JA21

Als nieuwe fractie is JA21 momenteel bezig met het inrichten van dit beleid. Belangrijk onderdeel daarvan is een externe en onafhankelijke vertrouwenspersoon. Betreffende persoon zal getraind en ervaren zijn in het behandelen van een breed scala aan personeel en arbeidsconflicten, waaronder ook metoo gerelateerde zaken. Er is nog geen beslissing genomen over een jaarlijkse rapportage.

Externe vertrouwenspersoon: Onbekend

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Onbekend

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Onbekend

Meldingen: Onbekend

SGP

De SGP heeft twee externe vertrouwenspersonen. De fractie heeft een digitale kennismakingssessie met ze, zodat de collega's hen kennen. Ze brengen jaarlijks verslag uit. Er is een reglement vertrouwenspersoon. Wat betreft de Haagse Kamerfractie verwijst de SGP naar de vertrouwenspersonen van de Tweede Kamer.

Externe vertrouwenspersoon: Niet in Den Haag, wel via landelijk partijbureau

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Niet in Den Haag, wel via landelijk partijbureau

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Voor de Haagse fractie wordt verwezen naar de vertrouwenspersonen van de Tweede Kamer.

Meldingen: Geen meldingen

DENK

De partij DENK heeft heel summier geantwoord op de vragen. Het lijkt erop dat de partij binnen de fractie een interne en externe vertrouwenspersoon heeft die ook gecertificeerd zijn. De partij wil geen uitspraak doen over meldingen die gedaan zijn.

Externe vertrouwenspersoon: Ja

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Ja

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Ja

Meldingen: Onbekend

BBB

Geen reactie

Externe vertrouwenspersoon: Onbekend

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Onbekend

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Onbekend

Meldingen: Onbekend

BIJ1

BIJ1 is nog bezig met het bedenken en opzetten van het beleid.

Externe vertrouwenspersoon: Onbekend

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Onbekend

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Onbekend

Meldingen: Onbekend

Tweede Kamer

Iedereen die werkzaam is in de Tweede Kamer en die te maken krijgt met ongewenst gedrag, kan contact opnemen met één van de zes vertrouwenspersonen die door de Tweede Kamer zijn aangesteld. Drie daarvan zijn afkomstig van fracties, twee werken als Kamerambtenaar en er is één externe vertrouwenspersoon. Er kan dus een keuze worden gemaakt. Het is goed om te weten dat sommige fracties ook eigen vertrouwenspersonen aangesteld hebben. Het is aan de mensen zelf te kiezen met wie zij willen praten.

Bij de vertrouwenspersonen die binnen de Tweede Kamer (en dus niet in de fracties) werkzaam zijn, zijn verschillende meldingen binnengekomen. Meldingen kunnen betrekking hebben op pesten, discriminatie, agressie/geweld of seksuele intimidatie. Daarnaast zijn de vertrouwenspersonen ook een luisterend oor geweest voor medewerkers die in deze coronatijd bijvoorbeeld met eenzaamheid te maken hadden.

De zes vertrouwenspersonen van de Tweede Kamer zijn gecertificeerd door de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen. Zij krijgen permanente educatie, waarbij het tegengaan van/behandelen van meldingen rondom ongewenst gedrag onderdeel van is. Daarnaast hebben zij regelmatig intervisie.

Externe vertrouwenspersoon: Ja

Gecertificeerde vertrouwenspersoon: Ja

Vertrouwenspersoon in Den Haag: Ja

Meldingen: Er wordt door de vertrouwenspersonen jaarlijks een rapport gemaakt