Waarom bij bonobo's de vrouwtjes de baas zijn

Karline Janmaat, hoogleraar aan de Universiteit Leiden en Amsterdam, die het onderzoek niet uitvoerde maar wel goed kent, is onder de indruk. "Bonobo-mannen zijn groter en sterker, en vrouwtjes vertrekken als tieners vaak uit hun ouderlijke groep om zich bij vreemden aan te sluiten. Toch weten ze de alfa-positie te veroveren. Dat blijft intrigerend voor onderzoekers."

Onderzoek

In de Democratische Republiek Congo is dertig jaar onderzoek gedaan naar de bonobo’s. Onderzoekers volgen de apen van dichtbij, staan op als ze wakker worden en lopen met ze van boom naar boom. Dit langdurige onderzoek heeft inzichten opgeleverd over de machtsverhoudingen in bonobogroepen.

Samenwerking

Het blijkt niet altijd zo te zijn dat de vrouwtjes de baas zijn, vertelt Janmaat. In sommige periodes hadden de mannetjes de leiding. "Het blijkt dat vooral de jaren waarin vrouwen goed samenwerkten en de mannen de voedselboom uitjoegen, de vrouwen hoger in rang stonden. Het gaat dus echt om de samenwerking."

Krijsen

Een andere opvallende ontdekking is dat de vrouwtjes gezamenlijk gaan krijsen om hun macht te tonen. "Het geluid gaat echt door merg en been", zegt Janmaat. "Ik kan me voorstellen dat de mannetjes denken: 'Als dat de prijs is, neem jij maar even de leiding.' Het werkt dus."

Kunnen wij mensen iets leren van de bonobo's? "Het is ieder geval wel een heel hoopgevend onderzoek, dat een soort die zo nauw aan ons verwant is het voor elkaar krijgt door samenwerking om die machtsverhouding te veranderen."