'De loonkloof is toch gewoon de schuld van de vrouw?'

Het voorstel is vandaag aan twee Europese Commissies gepresenteerd en Rafaela is blij dat het nieuwe wetgevingsvoorstel er ligt. “Het is heel erg nodig. In Nederland ligt het percentage zelfs op 14,6%, dus boven het gemiddelde”, zegt ze. Als het wetgevingsvoorstel erdoor komt, krijgen werknemers in Europa het recht om inzicht te krijgen in hoe ze worden betaald. Hoe de salarisschalen in je organisatie bepaald zijn en op basis van welke criteria.

Schuld van de vrouw

Dat die loonkloof er is, weet vrijwel iedereen. Vrouwen werken bijvoorbeeld vaker deeltijd omdat ze voor de kinderen zorgen of voor het huishouden zorgen. Hierdoor wordt de schuld van de loonkloof vaak toegeschoven aan de verantwoordelijkheid van de vrouw. Vrouwen kunnen toch gewoon fulltime gaan werken? Rafaela hoort die opmerkingen ook vaker, maar ze is het er niet mee eens. “Het is onderdeel van een groter plaatje. We moeten er ook gewoon voor zorgen dat de andere randvoorwaarden, zoals gratis kinderopvang, goed in orde is”, zegt ze. Daarnaast gaat het volgens haar ook over de cultuur binnen organisaties. Zo zitten er op dit moment procentueel gezien veel meer mannen op hogere plekken binnen organisaties.

Een hoger loon an sich helpt volgens Rafaela niet om deze loonkloof te dichten, meer transparantie wat betreft loon wel. “Het feit alleen al dat vrouwen meer informatie krijgen over hoe ze worden betaald ten opzichte van hun mannelijke collega’s. Dat alleen al moet ertoe leiden dat organisaties moet uitleggen hoe het komt dat die loonkloof er is”, legt ze uit.

In het voorstel staat bijvoorbeeld dat er genderneutrale criteria moeten zijn waarop bepaald kan worden of mannen en vrouwen gelijk worden beloond. Het gaat volgens Rafaela in eerste instantie om die transparantie. “En als dan blijkt dat iets niet klopt, dan kunnen vrouwen zeggen dat ze het gecorrigeerd willen hebben. En een onderdeel daarvan is dat ze bijvoorbeeld loonsverhoging krijgen.”

Meer werk voor bedrijven

Het voorstel vraagt wel meer van bedrijven. Zo moeten bedrijven verantwoordelijkheid afleggen hoe ze bij een bepaald salaris gekomen zijn. Rafaela erkent dat bedrijven hier meer tijd aan kwijt zijn, maar ze ziet het niet als argument om het niet te doen. “We leven in 2021 en ik geloof dat er genoeg innovatieve instrumenten zijn die bedrijven daarbij kunnen ondersteunen.” Volgens haar is het belangrijkste argument om het wél te doen dat vrouwen stelselmatig worden onderbetaald. “En door dit voorstel kunnen we ze op een bepaalde manier inzicht geven.”

Naast dat bedrijven verantwoording moeten afleggen, moet er natuurlijk ook gecontroleerd worden of bedrijven zich wel de regels houden. “Dat gaan we vastleggen door middel van deze wetgeving”, legt Rafaela uit. Daarin staat dat bedrijven een rapportageverplichting hebben en door middel van personeelsvertegenwoordiging of vakbonden kan deze informatie opgevraagd worden. “Daarnaast komen er ook zogeheten commissies die erop toezien, het monitoren en het gaan evalueren”, vult Rafaela aan.

Controversiële voorstellen

Over het algemeen is er steun voor het voorstel. Rafaela geeft aan dat iedereen het erover eens dat het dichten van de loonkloof tussen mannen en vrouwen heel belangrijk is. In oktober gaan de verschillende politieke partijen en groepen in het Europese Parlement voorstellen indienen en ook gaan aanpassen door middel van amendementen. “En ik geloof dat daar een aantal controversiële voorstellen tussen gaan zitten”, vertelt Rafaela.

Er zijn volgens haar bijvoorbeeld politieke collega’s die vinden dat de loonkloof eigenlijk helemaal niet bestaat zoals Rafaela en haar team het schetst. “Dat zijn over het algemeen politieke collega’s die vinden dat we ons iets te veel focussen op gendergelijkheid in het algemeen.” Het is aan Rafaela om alle voorstellen af te wachten en daarmee aan de slag te gaan. Ze hoopt aan het einde van het jaar de eerste onderhandelingen met de Europese Commissie en de Raad te hebben.