‘Opstappen Kaag is juist een uitkomst van oude bestuurscultuur’

Na een motie van afkeuring stapte D66-leider Kaag gisteravond op als demissionair minister van Buitenlandse Zaken. Ze vond dat ze als eindverantwoordelijke voor de falende evacuatie in Afghanistan haar conclusies moest trekken na de motie. Volgens Kamerlid Leijten (SP) was aftreden “onvermijdelijk”.

Politiek journalist Leonard Ornstein zag ook geen andere mogelijkheid voor Kaag. “Ze heeft zelf de norm gesteld. Na wat ze over Rutte gezegd heeft begin april, kon ze echt niet blijven zitten.” Kaag zei toen bij de motie van afkeuring aan het adres van Mark Rutte in het toeslagenaffaire-debat, dat zij niet door zou gaan.

Oude bestuurscultuur

Maar met het aftreden is niet een nieuwe bestuurscultuur ingeluid, stelt Leijten. “Dat zij vertrekt en die motie van afkeuring kreeg, is een uitkomst van de oude bestuurscultuur.” Volgens Leijten zijn bij debatten over Afghanistan vragen vanuit de Kamer vaak niet, onvolledig of onjuist beantwoord.

Dat Kaag als gekozen Kamerlid en partijleider van D66 dit weekend weer aan de onderhandeltafel zit voor de formatie, vindt Leijten “logisch”. Onlogisch is volgens haar de wijze waarop Kaag deze gebeurtenissen nu aanvliegt. “Ze probeert het beeld te schetsen dat ze nieuw is. Ze is niet nieuw, ze zit in kabinet-Rutte III.”

Niet positief gestemd

Leijten is gezien de partijen aan de formatietafel niet positief gestemd over een verandering van bestuurlijke cultuur vanuit de regering. “Voor een nieuwe cultuur hebben we CDA, VVD en D66 nodig. Die partijen hebben nou juist niet laten zien dat ze onderdeel zijn van nieuwe bestuurscultuur.”

Een voorbeeld daarvan is volgens het Kamerlid de nasleep van de toeslagenaffaire die nog steeds niet opgelost is. “Het stapelt zich op terwijl oplossen toch eenvoudig zou kunnen. Tegelijkertijd wordt nog steeds niet alle informatie vertrekt aan de Kamer, journalisten en daarmee de samenleving.”

Weinig veranderd

Ook Ornstein ziet nog weinig van die nieuwe bestuurscultuur. “Die is nog helemaal niet veranderd. Bijleveld die weet ik veel hoeveel moties aan haar broek heeft gehad, blijft gewoon zitten. Gaat geen uitleg geven. Gister liep ze bijna boos weg toen media haar vragen gingen stellen.”

“Ik denk dat het een heel langzaam proces is en ben niet zo optimistisch over de nieuwe bestuurscultuur”, gaat Ornstein verder. “Stappen die genomen worden, blijven onderdeel van het politieke spel.”