Eerste hoorzittingen beoogd bewindslieden vandaag van start

Soort sollicitatiegesprek

Die hoorzitting lijkt op een sollicitatiegesprek, maar er is wel een belangrijk verschil: de Kamerleden gaan niet over wie uiteindelijk minister of staatssecretaris wordt.

De kandidaten zijn eerder al gescreend door de AIVD en na afloop van de hoorzittingen kan de Kamer de benoeming niet dwarsbomen. Maar, zegt politiek verslaggever Wilco Boom: "Theoretisch kan het zo zijn dat een hoorzitting dusdanig slecht verloopt voor een kandidaat dat diegene zich alsnog terugtrekt, maar daar wordt eigenlijk geen rekening mee gehouden."

De kandidaat-bewindspersonen, die per departement hun opwachting maken, mogen eerst iets over zichzelf vertellen. Daarna kunnen Kamerleden vragen stellen. Het is overigens nog afwachten hoeveel vragen er daadwerkelijk gesteld worden, want een aantal partijen heeft al gezegd niet mee te doen.

Het idee van de hoorzittingen komt van D66 en het voorstel haalde vorig jaar een nipte meerderheid in de Tweede Kamer. De hoorzittingen moeten leiden tot "meer transparantie rond het formatieproces" en bieden kandidaten de kans om "geschiktheid en motivatie voor een beoogde functie" toe te lichten.

Amerikaanse en Europese politiek

De hoorzittingen zijn geïnspireerd op tradities uit de Amerikaanse en Brusselse politiek, al hebben ze daar wel een ander karakter. Vorig jaar mochten Europarlementariërs bijvoorbeeld CDA'er Wopke Hoekstra op de grill leggen voordat hij Eurocommissaris zou worden.

De commissie die erover ging was niet meteen overtuigd en stelde aanvullende schriftelijke vragen. Hoekstra moest daardoor een dag wachten voordat hij wist of hij de baan had.

Het kan ook echt misgaan. Tijdens een vragensessie in 2014 maakte een Sloveense oud-premier geen goede indruk en 112 van de 125 commissieleden van het Europees Parlement stemden tegen haar kandidatuur. Ook in de VS is het zo geregeld dat Senaat na de hoorzitting moet instemmen met de benoeming van onder anderen ministers.

Schoof hoeft niet

Overigens komen niet alle beoogde bewindspersonen de komende dagen aan bod: kandidaat-premier Dick Schoof blijft buiten schot. Een voorstel om hem uit te nodigen, kreeg geen meerderheid in de Kamer. Een oproep aan zijn adres om toch te komen, legde Schoof naast zich neer.

Hoe het voor de 28 anderen uitpakt, is vanaf deze ochtend te zien. Om 09.30 begint de eerste hoorzitting met de beoogd bewindspersonen van het ministerie van Binnenlandse Zaken.