Spreidingswet kan ook melkkoe zijn voor gemeenten: 'Ze strijken bonussen op'

In de Eerste Kamer zei staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) tijdens zijn pleidooi voor de spreidingswet dat gemeenten 'het zwembad kunnen opknappen' als ze meer asielzoekers opnemen dan ze verplicht zijn.

Dit komt door bonussen die gemeenten kunnen opstrijken. Dit zijn er drie verschillende, vertelt Verheij. De eerste gaat om langdurige asielplekken: "Als je plekken realiseert die langer dan vijf jaar beschikbaar zijn, en dat zijn er ook nog meer dan 100 per plaats, dan krijg je 2000 euro per plek", vertelt hij. Ten tweede kan er een extra bonusbedrag worden verdiend door 'bijzondere opvangplekken' te realiseren: "Het idee is dat als je bijvoorbeeld alleenstaande minderjarige vreemdelingen opvangt, dat je daar dan nog een extra bonusbedrag voor krijgt." De derde is een bonus die via de provincie gaat.

De bonussen zijn vrij bijzonder, vertelt Verheij, omdat het geld wat per asielzoeker aan een gemeente wordt gegeven, vrij besteed kan worden. Normaal betaalt het rijk geld voor een specifieke taak, maar dat is nu dus niet zo. "Het is uitzonderlijk. In de verhouding tussen rijksoverheid en gemeenten komt dat eigenlijk niet voor."

Kritisch

Verheij is kritisch op de regeling. "Gemeenten zijn niet in het leven geroepen om geld te verdienen. Ik ben elf jaar wethouder geweest en ik ben niet bezig geweest met geld overhouden, maar met het oplossen van maatschappelijke opgaven."

Hij vindt het 'verrommeling' van de gemeentefinanciën. Het bonusgeld kan worden besteed aan wat de gemeente maar wil, maar is een gevolg van het opvangen van asielzoekers. "Dat loopt dus door elkaar heen. Je kunt niet goed meer zien of een gemeente genoeg geld heeft voor de taken die ze moeten doen. Ik vind dat geen zuivere koffie", aldus Verheij.