Wordt de PVV genormaliseerd in het aanstaande 'programkabinet'?

De inmiddels oud-informateur Putters adviseert een extraparlementair kabinet, gebaseerd op samenwerking tussen PVV, VVD, NSC en BBB. Een beknopt akkoord op hoofdlijnen moet op zo breed mogelijke steun in de Tweede Kamer kunnen rekenen. Woensdag werd er over het eindverslag gedebatteerd.

Eén van de kritiekpunten was dat de PVV genormaliseerd wordt door de andere onderhandelende partijen. Zo zei Volt-fractievoorzitter Laurens Dassen: "Pieter Omtzigt (NSC) en Dilan Yeşilgöz (VVD) normaliseren en legitimeren dat er dadelijk iemand aan de knoppen zit van onze rechtsstaat die het heeft over ‘D66-rechters’ en die journalisten ‘tuig van de richel’ noemt."

Volgens Victor Pak, politiek journalist bij EW Magazine, wordt Wilders in de voorgestelde constructie juist op afstand gehouden. "In deze constructie, bedacht door NSC met steun van de VVD, hebben ze bedacht: zo houd je Wilders zoveel mogelijk weg bij de knoppen. Zeker als het gaat om de rechtstaat. Op deze manier bedenken ze een vorm die werkt."

Uiteindelijk moeten we gaan zien of het werkt, vindt hij. "De uitkomst hiervan hebben we niet. Daar kan je niet nu al zo over oordelen."

‘Steeds een stap verder’

Pieter Klok, hoofdredacteur van Volkskrant, vindt wel dat de PVV genormaliseerd wordt. "De eerste stap was de VVD die de deur openzette door de PVV als potentiële coalitiepartner te zien. Ze kunnen niet meteen in een volwaardig kabinet, dus zo komen ze nu in een soort extraparlementair kabinet. De derde stap is natuurlijk dat ze gewoon in een ouderwets, normaal meerderheidskabinet terechtkomen. En dat Wilders op een dag wél premier wordt. Het is volgens mij steeds een stapje verder opschuiven."

Is het niet de kiezer die de PVV normaliseert door de partij zo groot te maken, vraagt Pak zich af. Dat is aan collega-politici, denkt Klok. "Als de VVD zegt: wij vinden het een normale coalitiepartner, laten de kiezers zich daardoor beïnvloeden."

Eigenaar van het kabinet

Daarbij vraagt Gerard Beverdam, politiek journalist van het Nederlands Dagblad, zich af: wie voelt zich straks de eigenaar van dit kabinet? “Er komt veel op deze nieuwe regering af. Er liggen nog grote maatschappelijke problemen die moeten worden opgelost, zoals de Oekraïne-crisis. Daarnaast moet er flink bezuinigd worden."

Vroeg of laat komt er flinke tegenwind, zegt hij. “Wie voelt zich dan de eigenaar van het kabinet en houdt het dan in de lucht? Daar heb ik mijn zorgen over."