Fuseren oplossing voor linkse partijen? 'Mengen kan limonade worden'

Van de jaren 70 tot 90 scoorden linkse partijen doorgaans goed. Volgens Jesse Frederik, journalist bij De Correspondent, kwam dit doordat mensen destijds met name op hun economische voorkeur stemden.

Waarom toen wel?

Al was men destijds al net zo kritisch op migratiebeleid, kreeg het thema economie de overhand bij het stemmen. "Nu zie je dat mensen hun economische voorkeuren niet meer primair meenemen naar het stemhokje, maar met name culturele voorkeuren", zegt Frederik.

Volgens Frederik gaan er nu ook simpelweg meer kiezers naar de stembus. "In de jaren 90 stemde een groot deel van het electoraat helemaal niet. Van de migratiekritische kiezers kwam 40 procent niet stemmen, terwijl dat nu nog maar op 15 procent ligt." Frederik vertelt dat een boel van die kiezers PVV is gaan stemmen. "Een probleem voor links, maar in democratische zin wel goed", zegt de journalist. "Mensen zijn afgehaakt en Nederland is aangehaakt."

Migratie, migratie, migratie...

Volgens Frederik is de opkomst van Fortuyn een moment waardoor een duidelijke verschuiving in het politieke landschap van start ging. "Je ziet dat het hele partijsysteem aan het kantelen is door meer migratiekritische partijen. Maar het verschuiven naar cultuur komt aan de andere kant ook van links", zegt Frederik. Zo stemmen kiezers die meer Europa willen op D66 en voor meer milieubeleid op GroenLinks. "Zo wordt er van twee kanten aan datzelfde koord getrokken."

Dat veel Nederlanders migratiekritisch zijn helpt de partij van Wilders groeien. "Er is een behoorlijk substantieel deel van Nederland dat het eens is met de PVV. Dus het is niet gek dat Wilders elke week weer het publieke debat verrijkt met iets nieuws over spoedwet, noodwet, terugkeerborden en Oeganda-deals waar Oeganda nog niks van weet", zegt de journalist. "Zolang dat thema dominant blijft, is dat gunstig voor hem."

Fuseren, iets om van te leren?

Volgens PvdA-prominent Verbeet is de fusie van PvdA met GroenLinks binnen de fractie goed verlopen, evenals de samenwerking momenteel. "Wel heb ik mijn aarzelingen over fuseren, omdat je dan ook echt één verhaal moet gaan vertellen", zegt Verbeet. "Ervoor zorgen dat een land rechtvaardig is, is denk ik de waarde van de Partij van de Arbeid."

Verbeet verwijst naar een slogan van voormalig premier en PvdA-fractievoorzitter Den Uyl: 'Spreiding van kennis, macht en inkomen.' "Zo'n dergelijke uitspraak moeten wij ook weer gaan vinden, maar zonder een goed debat van de PvdA met GroenLinks is het voor mij niet vanzelfsprekend dat we elkaar op dat punt helemaal gaan overlappen."

Verbeet is huiverig voor fusies zonder een sterk debat en volgens haar ligt de kracht bij een sterk verhaal per partij. "Het risico ontstaat dat je dan beiden een onhelder verhaal gaat vertellen. Ik denk dat je meer mensen voor links krijgt wanneer ieder zijn eigen sterke verhaal kan vertellen dan dat je het allemaal mengt en het een beetje limonade wordt."