Eerste Kamer buigt zich over de spreidingswet: 'Het is erop of eronder'

De afgelopen week werd opnieuw duidelijk hoe nijpend de opvangcrisis is. Burgemeester Jaap Velema van de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onderdeel van is, werd emotioneel tijdens een rechtszitting tegen het COA. "Dit raakt ook de medewerkers van het COA, ook de asielzoekers. Deze emotie komt voort uit onmacht. Al ga ik daar niet over, ik voel mij daar wel verantwoordelijk voor", aldus Velema.

"Wat hij in de rechtszaak zei, zei hij ook al eens in de Eerste Kamer", vertelt Dittrich. "Namelijk, er zijn veel te veel asielzoekers, meer dan 2000 en dat was de maximale grens. Er zijn wel 2300 mensen en dan is er geen slaapplek meer. Mensen moeten op de grond liggen. (...) Er zijn ook allerlei rapporten over verschenen dat dat allemaal niet kan. Waar hij zo geëmotioneerd van was, is dat er een heleboel gemeenten in Nederland zijn die eigenlijk de andere kant op kijken en denken, laat Ter Apel het maar uitvogelen. (...) Daardoor blijven zij die problemen houden."

Spreidingswet

De spreidingswet moet ervoor zorgen dat gemeenten meewerken bij de verspreiding van asielzoekers over het land. "De wet gaat over het fatsoenlijk verdelen van opvangplekken over alle gemeentes in Nederland. Dat is iets anders dan dat je zegt van, 'er mogen geen mensen meer naar Nederland komen'. Dat is een ander debat. Deze wet gaan over de mensen die er al zijn", vertelt D66 Eerste Kamerlid Dittrich.

De Tweede Kamer nam de spreidingswet aan vlak vóór de verkiezingen in november. Kortom: toen was er nog een meerderheid voor de wet, de huidige Tweede Kamer had hoogstwaarschijnlijk niet met de wet ingestemd. Vooral rechtse partijen zijn tegen de wet, "omdat men bang is dat het alleen maar meer instroom zou faciliteren", zegt politiek redacteur Joost Bekendam. "Dat is niet aangetoond uit wetenschappelijk onderzoek. Maar de angst is: als we zorgen dat de opvang beter loopt, dan is er geen drukmiddel meer om iets aan de instroom van migratie te doen." Bij partijen als de BBB en de VVD leeft daarover twijfel.

'Het wordt heel spannend'

De Tweede Kamer nam de Spreidingswet dus al aan, maar maandag en dinsdag wacht de lange, moeizame en laatste horde: De Eerste Kamer. Eerste Kamerfracties stemmen wel eens tegen een wet, waar hun partijgenoten in de Tweede Kamer vóór waren. Andersom is uitzonderlijk. Toch wordt er dit weekend bij de BBB nog overlegd, want het is de vraag of de Eerste Kamerleden net als de partijgenoten in de Tweede Kamer allemaal tegen de wet zullen stemmen.

Mocht het zo zijn dat de rechtse partijen in de Eerste Kamer tégen de Spreidingswet stemmen, dan haalt de wet het niet. Maar, vertelt Bekendam, als er maar één iemand is van die partijen die niet op komt dagen of vóór stemt, dan haalt de wet het wel. "Dus het wordt heel spannend", aldus Bekendam. "Het kan nog verschillende kanten op vallen."

Ter Apel

Mocht de spreidingswet worden aangenomen, wanneer is de burgemeester van Ter Apel (Westerwolde) dan geholpen? Dat kan nog best even duren, denkt Dittrich, want als de wet wordt aangenomen wil dat niet zeggen dat de dag erop alles geregeld is. "Dan begint het hele overlegcircuit. Dus het kan nog wel een jaartje duren voordat alle gemeenten meedoen in Nederland."