Waarom Rosey Pool nooit in de vergetelheid mag raken
- Nieuws
- Waarom Rosey Pool nooit in de vergetelheid mag raken
Een overlever, actievoerder en vooral een solidaire wereldburger: Rosey Pool, wit, joods, vrouw, sprong op de bres voor onder meer Afro-Amerikaanse dichters. In de documentaire Ik zag hoe zwart ik was vertelt documentairemaker en journalist Sandra Rottenberg het verhaal van deze vergeten heldin uit de twintigste eeuw. ''Haar leven stond in het teken van solidariteit met iemand waar je niet op lijkt.''
Meteen luisteren: Ik zag hoe zwart ik was - DOCS
Een vergeten heldin
Tegenwoordig lijkt het alsof iedereen enkel mag opkomen voor de eigen groep, merkt Sandra Rottenberg als ze hedendaagse burgerbewegingen ziet. Want solidariteit, benadrukt ze, gaat in essentie over het opkomen voor mensen waar je juist niet op lijkt. Voor haar de reden om een portret te maken van Rosey Pool - geïnspireerd op het proefschrift van Lonneke Geerlings over Pool - een vergeten heldin die volgens haar wél het goede voorbeeld gaf. De titel van de audiodocumentaire is ontleend aan een bloemlezing van Rosey Pool uit 1958: Ik zag hoe zwart ik was, een regel uit het gedicht van Raymond Patterson: Black ll day
Rosey Pool (1905 - 1971) groeit op in vooroorlogs Amsterdam als dochter van een joods, socialistische en seculiere sigarenboer. Haar interesse voor poëzie wordt opgemerkt door een docent, die Pool aanmoedigt om de bibliotheek in te duiken. ''Rosey Pool wordt getroffen door een gedicht van County Cullen: Incident, over een klein zwart jongetje dat voor nigger wordt uitgescholden door een wit kind van dezelfde leeftijd. Pool realiseert zich pas later dat ze zich identificeerde met dat kind, omdat ze zelf gepest werd als klein meisje.''
Waarschijnlijk verklaart dat de enorme betrokkenheid van Pool bij het leed van bevolkingsgroepen wereldwijd. ''Het is de ander die jou tot vreemdeling maakt. Pool identificeert zich met zwart zijn, omdat ze altijd als anders wordt gezien.'' Na de oorlog, als enige overlevende van haar familie, vereenzelvigt Pool zich met de Afro-Amerikaanse dichters en brengt verschillende bloemlezingen met door haar vertaalde gedichten uit. Die hebben in de jaren '50 en '60 in Nederland groot succes, vertelt Rottenberg. ''Van een Ooievaarspocket werden er 10.000 exemplaren gedrukt, dat is tegenwoordig een oplage die je je niet meer kan voorstellen..''
foto: Sandra Rottenberg
Ik zag hoe zwart ik was - Een tweetalige bloemlezing van Rosey E. Pool en Paul Breman
Solidaire wereldburger
Pool is vrijzinnig, dwars en tomeloos energiek. Ze slaagt erin de onderdrukking van Afro-Amerikanen te agenderen. ''Ze heeft in 1968 een bundel van essays laten uitkomen hoe verschrikkelijk racisme in de Verenigde Staten was geïnstitutionaliseerd - in Nederland was er toen nog weinig aandacht voor.''
Toch is ze een vergeten heldin, betreurt Rottenberg. ''Vrouwen komen nog steeds nauwelijks voor in de geschiedenisboeken. Daarom vind ik het belangrijk om een vergeten leven als dat van Rosey Pool voor het voetlicht te brengen.'' Want, vertelt Rottenberg, de levensmissie van de onconventionele Pool is actueler dan ooit.
''Het leven van Pool stond in het teken van solidariteit met iemand waar je niet op lijkt.'' Daar valt volgens Rottenberg veel uit te leren, vooral als ze kijkt naar de Black Lives Matter-beweging. Die kan inclusiever, vindt ze, want je hoeft niet per se uit dezelfde groep te komen om het op te nemen voor elkaar. ''Er zijn veel joden die zich identificeren met de BLM-beweging. Daarom is het verhaal van Rosey Pool ook zo fascinerend. Als we niet voor elkaar opkomen, dan zij we nergens meer en herhaalt alles zich weer.''
DOCS
Iedere week brengt DOCS persoonlijke, indringende documentaires over zeer uiteenlopende onderwerpen. Soms actueel, soms tijdloos, altijd bijzonder. De documentaires van DOCS zijn onder andere te horen in de NPO Luister app, of via de website of app van NPO Radio 1.
Gerelateerd
