‘Als je naar Duitsland kijkt, is het eerste wat je ziet de oost-west deling’

De Duitse verkiezingen werden zondag gewonnen door Olaf Scholz en zijn sociaaldemocratische SPD. Het was vooral de tweestrijd tussen de SPD, en de Union van CDU en CSU, die de aandacht trok. Maar in het oosten van Duitsland deed de radicaal-rechtse Alternative für Deutschland het opvallend goed, terwijl de CDU er op veel plekken verloor. In twee deelstaten, Saksen en Thüringen, werd de AfD zelfs de grootste. En dat is de partij in het westen van Duitsland nergens gelukt.

Dat roept de vraag op hoe groot de kloof, tussen oost en west, ook nu nog is. En wat zegt het over de zestien jaar dat Angela Merkel aan het roer stond: hoe eensgezind laat zij haar land eigenlijk achter?

Tegenstelling oost en west

Voorafgaand aan de verkiezingen sprak Sophie Derkzen in de podcast ‘Generatie Merkel’ met Sarah de Lange, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zij onderzocht, samen met Duitse wetenschappers: In hoeverre bepalen de omstandigheden waarin mensen leven hoe ze stemmen?

“Als je naar Duitsland kijkt, dan is het eerste wat je ziet: de tegenstelling tussen oost en west,” aldus De Lange. In het oosten is de bevolking gemiddeld lager opgeleid. De inkomens zijn er nog altijd lager, er is meer werkeloosheid en er zijn minder publieke voorzieningen dan in het westen.

In het oosten voelen velen zich nog altijd achtergesteld, zegt Yulian Ide. Hij is columnist bij de Berliner Zeitung en woont de helft van de tijd in Saksen-Anhalt. “Mensen uit het oosten vinden dat ze geen rol spelen in Duitsland. Ze zijn minder vertegenwoordigd in de grote bedrijven, maar bijvoorbeeld ook de decanen van de universiteiten komen bijna altijd uit West-Duitsland.”

Jongeren trekken weg

Intussen trekken veel jongeren weg uit het oosten. Onder de achterblijvers doet de AfD het goed, met name onder jonge mannen.

De teleurstelling over Merkel, die opgroeide in de DDR, en haar partij zijn er groot. “Er is hier veel woede tegenover de CDU,” zegt Sarah Röhr, die in een wijk in voormalig Oost-Berlijn campagne voerde voor de Christendemocraten. “Als wij hier met een campagne-kraampje staan, worden we bespuugd. Voor veel mensen in het oosten is de CDU nog steeds de vijand.”