'Wat is mijn rol als witte man in de beweging tegen racisme?'

Joram Kaat wil meer leren over dit thema en zich aansluiten bij de Black Lives Matter-beweging, maar hij kwam erachter dat hij er helemaal niet zoveel over weet. Wat is zijn rol als witte man? Wat kan hij doen? Wat is wit privilege? En hoe gaat hij hiermee om? Hij praat erover met zijn collega Angelique Houtveen en mediacriticus en rechtshistoricus Madeleijn van den Nieuwenhuizen, beter bekend van haar Instagram-account Zeikschrift.

'We mogen er eindelijk over praten'

"Ik heb me eigenlijk nooit op de radio uitgesproken over racisme, uit angst om mensen tegen me in 't harnas te jagen. Uit angst om iets verkeerds te zeggen. Uit angst om die 'moeilijke vrouw' te zijn. Dit is een tijd waarin ik eindelijk kan zeggen: 'Hey, er is inderdaad een probleem met racisme. Ik voel dit al lang en we mogen er eindelijk over praten. Het is intens, maar ergens ook mooi dat dingen nu bespreekbaar zijn." vertelt Angelique Houtveen.

Een verkeerde grap

Dat is dan ook precies wat Joram Kaat wil: erover praten. Wat kan zijn rol zijn in deze beweging? "Hoe ga ik bijvoorbeeld om met die ene oom die een verkeerde grap maakt tijdens een verjaardag?" vraagt hij zich af. "Voor mij voelt het als verraad naar mezelf toe als ik er niks van zeg," vertelt Angelique Houtveen. "Ik zeg meestal heel rustig dat dat niet zo'n toffe opmerking is, of hij zich wel beseft wat hij zegt. Ik kaart het bijna altijd aan, maar dat heeft ook altijd consequenties, want ik ben dan de 'boeman'. Ik doorbreek de 'gezellige' sfeer op de verjaardag, en of het dan echt ongezellig wordt, dat ligt ook aan de andere partij. Maar ik heb voor mezelf de keuze gemaakt dat ik bereid ben om dingen dus soms ongezellig en ongemakkelijk te maken om mensen wakker te schudden."

Wit privilege

"Ik ging het misschien tot nu toe wel altijd uit de weg, een verkeerde grap liet ik gewoon gebeuren," geeft Joram Kaat een beetje schuldbewust toe in de podcast. "Dat snap ik, en dat heb ik in het verleden ook gedaan, maar zeker als iemand het serieus bedoelt, dan kan ik het niet over me heen laten gaan. En ik snap ook jouw kant, maar dat is je keuze, om je privilege te gebruiken." aldus Angelique Houtveen.

Geen argumenten, maar vragen

Volgens Madeleijn van den Nieuwenhuizen is er een verschil tussen er iets van zeggen en het gesprek aan gaan om te vragen waar deze opmerking vandaan komt.

"Ik had dat bijvoorbeeld een keer op een verjaardag met een man die over de zwarte pieten-discussie zei: 'Ja, als die buitenlanders het hier zo slecht hebben, dan gaan ze toch lekker weg.' Toen vroeg ik: wat maakt dat jij hun ziet als buitenlanders? Een groot deel van deze mensen heeft gewoon de Nederlandse nationaliteit. En wat bedoel je eigenlijk met buitenlanders? Dus in plaats van dat jij met argumenten moet komen om tegenwerpingen te leveren, leg je de energie bij hen neer. Leg maar eens uit wat je net zei, en waarom. En dat hoeft niet op een naar sarcastisch toontje, vraag het maar gewoon oprecht!"

'Vrees geen hypocrisie, vrees stilstand'

Ze nodigt iedereen uit om zich uit te spreken. Niet alleen nu, met de Black Lives Matters-beweging, maar gedurende de gehele strijd. "En als je vroeger zwarte piet speelde en daar nu pas je twijfels over hebt, ook dán kun je je uitspreken. Vrees geen hypocrisie, vrees stilstand."

Luister hier de 3FM Specials Podcast over racisme en wit privilege

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.