Racisme: 'Dat er iets van gezegd wordt is nog te vaak de uitzondering en niet de norm'

"Je zag dat niemand tegen de reactie inging. Er werd gekozen voor de conformerende strategie, waarbij mensen mee gingen lachen, of voor een vermijdende strategie, waarbij mensen wegkeken", zegt Omlo over de VI uitzending. Zangeres, actice, presentatrice en Spraakmaker Marlijn Weerdenburg was zelf nog recent getuige van een soortgelijke situatie op een terras. "Ik heb toen niets gezegd, maar ik had er naderhand enorme spijt van", zegt Weerdenburg "Er moet iets gezegd worden! Als ik niets zeg, wie doet het dan?"

Bevroren

Luisteraar Damaris Vierveld verteld over een situatie waarin zij zelf het slachtoffer van racisme was. "Naderhand zeiden omstanders wel iets, maar het was fijn als ze iets hadden gezegd terwijl die man er wél bij was geweest", zegt ze. Het komt vaak voor dat mensen zich overvallen voelen in het moment en daardoor bevriezen. "Je ziet handelingsverlegenheid, waarbij mensen niet weten wat de meest geschikte manier is om te reageren en waardoor ze bevriezen", zegt Omlo. "Wanneer je een opmerking niet fijn voelt zou ik het altijd benoemen zodat het op tafel wordt gelegd", zegt Judi Mesman, hoogleraar aan de universiteit Leiden. "Je kan dit gewoon benoemen en naar jezelf toetrekken door te zeggen 'ik vind dit een onwijs onprettige uitspraak'."

Voorbereiding is het halve werk

Omlo benoemt dat je altijd iets kan doen, ook en wellicht juist, als omstander. "Je kan voor jezelf 'wat als' momenten opstellen, waarbij je voorneemt wat je kan zeggen in een situatie." Volgens Omlo moet er hoe dan ook iets gezegd worden in zo'n situatie: "Als je niets zegt, wordt racisme normaal. Dan blijven mensen het doen, maar wanneer je een grens stelt dan geef je mensen minder ruimte om dit soort dingen te zeggen. Het kan echt een preventieve werking hebben," zegt Omlo. "Want dat mensen er iets van zeggen is nog te vaak de uitzondering en niet de norm."